DZIESIĘCIU WSPANIAŁYCH

Pierwszy „Mass Effect” koncentrował się na głównym bohaterze, drugi na jego drużynie. Shepard nie jest już oficjalnym reprezentantem ludzkości. Status widma, elitarnego agenta kosmicznego rządu, nie otwiera mu już wszystkich drzwi, a w odwiedzanych miejscach może mu nawet przeszkadzać. Siła dowódcy tkwi w jego ludziach; ich motywacji, zaufaniu i oddaniu sprawie – zdaje się mówić BioWare, tworząc opowieść nie tyle o ratowaniu świata, co o budowaniu zespołu.

Już od początku wiadomo, że czekają nas duże zmiany. Normandia, statek kosmiczny Sheparda, zostaje zaatakowana i zniszczona. Stara drużyna ewakuuje się w kapsułach ratowniczych, a sam dowódca traci życie w kosmicznej próżni. Koniec bohatera? W pewnym sensie tak. Umiera prawdziwy heros, zbawca galaktyki. Wraz z nim odchodzą stare czasy.

Mijają dwa lata. Shepard budzi się w sterylnym szpitalnym pomieszczeniu. Lekarze i technicy odzyskali jego szczątki, a potem, na ich bazie, zrekonstruowali ciało, uzupełniając je cybernetyką. Bohater, połączenie człowieka i maszyny, może udowodnić swoje człowieczeństwo lub wręcz przeciwnie, przyjąć postawę zimnego, wyrachowanego robota, który zrobi wszystko, by osiągnąć swój cel. Od naszych czynów zależy, kim się stanie w nowym życiu.

Na tym jednak nie koniec zaskoczeń. Jak się okazuje, za wskrzeszenie Sheparda odpowiada Cerberus, uważana we wszechświecie za przestępczą, niesławna, ksenofobiczna organizacja walcząca o dominację ludzi w kosmosie. Bohater miał już wcześniej z nią do czynienia, widział skutki potwornych eksperymentów, które miały w sobie tyle samo sadyzmu, co walorów naukowych. Trudno się więc dziwić, że kiedy staje twarzą w twarz z enigmatycznym przywódcą, Illusive Manem, nie jest zachwycony. Tym bardziej, gdy okazuje się, że w walce z nowym zagrożeniem ludzkości może liczyć jedynie na jego wsparcie. Chcąc nie chcąc dołącza do Cerberusa, by rozwikłać tajemnicę tajemniczych zniknięć ludzkich kolonii. Obie strony nie darzą się zaufaniem. Shepard dostaje co prawda nowy statek kosmiczny wraz z załogą, ale musi liczyć się z tym, że wpływowy przywódca organizacji będzie znał każdy jego ruch. W drugą stronę to jednak nie działa. Illusive Man nie wtajemnicza bohatera w swoje plany, rzuca ochłapy informacji, posyła prosto w pułapkę, zwodzi i oszukuje, wciąż powtarzając, że robi to dla przyszłości ludzkości.

Sprawca tajemniczych zniknięć kolonii zostaje szybko zidentyfikowany. Porywaczami są Zbieracze, insektoidalna rasa obcych, o której wiadomo niewiele poza tym, że korzystają z owianego złą sławą przekaźnika masy Omega 4, swego rodzaju kosmicznych wrót. Bohater zna swój cel niemal od początku gry. Wie, kto zawinił i gdzie go szukać. Tylko od niego zależy, kiedy się tam uda. Zdaje sobie jednak sprawę z tego, że sam niewiele wskóra. Musi zwiększyć swoje szanse dzięki świetnie wyszkolonemu zespołowi ludzi (i obcych), którzy pójdą za nim w ogień.

Na tym polega siła drugiego „Mass Effecta”. W odróżnieniu od innych gier RPG, w których drużyna ma nas tylko wspierać w osiągnięciu głównego celu, rozwiązaniu śledztwa czy pokonaniu potężnego wroga, tutaj ciężar fabuły opiera się na pozyskiwaniu kolejnych kompanów, nakłanianiu ich do podjęcia wyzwania, co wedle wszelkiego prawdopodobieństwa zakończy się ich śmiercią, a potem, gdy już wejdą na pokład okrętu, poznaniu ich, pomocy w rozliczeniu się z przeszłością i zdobyciu niezbędnego na polu bitwy zaufania.

W drużynie może znaleźć się do dziesięciu członków (jedenastu, jeśli liczyć dodatek „Zaed”). Każdy z nich ma odmienny charakter, błędy przeszłości, o których chciałby zapomnieć lub rodzinę, do której najchętniej by się nie przyznawał. Znajdziemy na przykład potężną biotyczkę, wojowniczkę bazującą w walce głównie na umiejętnościach paranormalnych, która dzieciństwo spędziła w eksperymentalnym ośrodku, skąd uciekła pełna gniewu i nienawiści do innych ludzi. Gdy ją poznajemy, jest jak dzikie zwierze, stroniące od kontaktu, nieufne, szczerzące kły. Jeśli się postaramy, będziemy świadkami jej przemiany. Nauczy się współczuć, płakać i kochać.

Możemy także zwerbować płatnego zabójcę o własnym kodeksie moralnym, cierpiącego w dwójnasób. Po pierwsze przez stan zdrowia, który nie pozwoli mu przeżyć dłużej niż kilkanaście miesięcy, po drugie – przez błędy przeszłości, które chce w pozostałym mu czasie naprawić. Kiedyś opuścił pewną bliską mu osobę. Teraz, po wielu latach, dowiaduje się, że podjęła decyzję, która może sprowadzić ją na złą drogę. Ma zaledwie jedną szansę, by ją odwieść od tego zamiaru. Jeśli mu się nie uda, pogrąży się w rozpaczy i nie przyda się, kiedy będzie potrzebny.

Tylko ci członkowie załogi, którzy będą mięli do nas pełne zaufanie i umysły niezaprzątnięte wspomnieniami przeszłości, będą mogli dobrze przysłużyć się sprawie. Ich historie są intrygujące i poruszające zarazem. Często czerpią przy tym z filmowych wzorców czy klasyki s-f. Poznamy opowieść o mężczyźnie, który zachłysnął się swoją władzą, dzieląc podległą mu społeczność dziwacznymi zasadami. Przyjrzymy się tragicznej historii ludu wygnanego z planety przez własne dzieła – roboty. Zastanowimy się nad tym, jak geny wpływają na to, kim jesteśmy i do czego dążymy.

Nie mniej istotne od samej drużyny jest przygotowanie statku na odparcie nawet największych ataków. Dokonujemy tego dzięki montowaniu ulepszeń opracowywanych w pokładowym laboratorium. Kiedy będziemy zadowoleni zarówno z postawy naszych ludzi, jak i zabezpieczeń nowej Normandii, będziemy mogli sprawdzić, na ile dobrymi dowódcami jesteśmy.

Finał gry, nie bez powodu nazywany przez autorów samobójczą misją, jest niezwykle ekscytującym momentem rozgrywki. Bynajmniej nie dlatego, że wciąż uczestniczymy w starciach z przeważającymi siłami przeciwnika. Najwięcej emocji budzą w nas decyzje: kogo wysłać, z jakim zadaniem, komu powierzyć dowództwo nad drugim oddziałem, kogo zostawić z tyłu dla zatrzymania wroga. Trzeba przy tym znać specjalizację swoich ludzi, ponieważ zła decyzja może skończyć się fatalnie nie tylko dla nich, lecz także dla reszty drużyny. Prowadzi to do rzadko spotykanej w grach sytuacji, w której obawiamy się nie tyle o los własnego bohatera, co o życie towarzyszy.

Nasze więź z członkami załogi nie byłaby tak mocna, gdybyśmy nie mogli ich lepiej poznać dzięki dziesiątkom znakomitych dialogów. Dowiadujemy się z nich o historii postaci, poznajemy ich własne przemyślenia i opinie na bieżące tematy. W „Mass Effect 2” nie zabrakło też rozwiązania, do którego zdążyli już przyzwyczaić nas twórcy z BioWare. W zależności od wybieranych wypowiedzi możemy kształtować zachowania naszego bohatera, a co za tym idzie, jego postrzeganie przez innych.

Całości dopełnia bogaty, przemyślany i różnorodny świat, który możemy eksplorować. Twórcy – porównując „Mass Effect” do oryginalnej trylogii ?Gwiezdnych wojen” – zdecydowali się na mroczniejszy klimat, niczym w ?Imperium kontratakuje”. Dlatego też odwiedzimy lokacje, do których żaden porządny obywatel galaktyki nie chciałby się zapuszczać. Stacja kosmiczna Omega z jednej strony zaintryguje wielością ras, które nie mają wstępu w bardziej cywilizowane rejony galaktyki, z drugiej przerazi bezprawiem i brutalnym działaniom paramilitarnych korporacji, które siłą narzucają swą wolę. Planeta Ilium to z kolei raj dla prawników. Tutaj dzięki liberalnym prawom wszystko jest dozwolone, a niedoczytanie napisanego małym drukiem tekstu na umowie może sprawić, że staniemy się czyjąś własnością. Zniszczona przez wojowniczych krogan Tuchanka również nie napawa optymizmem. Konflikty zbrojne, które doprowadziły do ekologicznej katastrofy cofnęły całą cywilizację w rozwoju, a wszystko to dlatego, że jedna z ras w dobrej wierze udostępniła tubylcom nowoczesne technologie, na których przyjęcie nie byli jeszcze przygotowani. Nie zabraknie też wyizolowanego więzienia dla szczególnie niebezpiecznych przestępców, którego komendant prowadzi nieczyste interesy, planety, na której eksperymenty ze zmianą klimatu wymknęły się spod kontroli, czy majestatycznego i przerażającego własną obcością wraku statku kosmicznego pochodzącego z czasów, kiedy człowiek nie zszedł jeszcze z drzewa. Kosmos w wykonaniu BioWare zachwyca, intryguje, nakłania do eksploracji. Sprawia, że czujemy się po części jak odkrywcy nowych lądów, po części jak członkowie Enterprise.

Ortodoksyjni fani RPG mogą narzekać na znaczne uproszczenia mechaniki gry: rezygnację z indywidualnie dobieranego uzbrojenia i pancerza, usunięcie statystyk broni i zastąpienie handlu wymiennego zakupem nowych technologii. Nie do końca będą też zadowoleni z charakteru walk, które w większym stopniu przypominają teraz „Gears of War” z jego systemem osłon niż tradycyjne gry fabularne. W rzeczywistości jednak nowa mechanika gry spisuje się doskonale, dostarczając czegoś zarówno dla fanów zręcznościówek, jak i miłośników taktyki. Wystarczy bowiem skorzystać z menu aktywnej pauzy, by zatrzymać upływ czasu, zorientować się w sytuacji oraz wydać polecenia poszczególnym członkom naszej drużyny. Dzięki zróżnicowaniu klas postaci na takie, które opierają się na biotyce, wykorzystaniu możliwie szerokiego arsenału broni, walce na bliską odległość, manipulacji techniką i sprzętem, czy też na te, które preferują eliminację przeciwników z dystansu lub z zaskoczenia, nasz sukces nie zależy jedynie od umiejętności taktycznych czy zręcznych palców, ale również, jeśli nie przede wszystkim, od doboru dopasowanej do danych warunków drużyny.

Jeżeli ukończyliśmy pierwszą część „Mass Effect” i zachowaliśmy stany gry, możemy zaimportować swojego Sheparda, co sprawi, że weźmiemy udział w dalszej części jego losów. Podejmowane przez nas decyzje, zachowania wobec konkretnych grup czy osób nie pozostaną bez konsekwencji. Czasami będzie to mail z podziękowaniem, czasami nowe zadanie, a czasem po prostu miła rozmowa, która sprawi, że poczujemy się zupełnie tak, jakbyśmy powrócili do domu.

„Mass Effect 2” wciąga, szczególnie tych, którzy od dzieciństwa marzyli o kosmicznych podróżach. Miłośnicy „Star Treka”, „Battlestar Galactica”, „Babylon 5” poczują się, jakby gra powstała specjalnie dla nich. Pozostałych ujmą historie postaci i, nomen omen, kosmiczny rozmach, z jakim BioWare przygotowało tę nowoczesną opowieść.

Artur Falkowski

Ocena: 95% 0% 100% Zalety: Bogaty, zachęcający do eksploracji świat; doskonale napisane dialogi; intrygujące postacie; epicki rozmach. Wady: Drobne niedoróbki techniczne (np. blokujący się bohater) nie utrudniające na dłuższą metę rozgrywki. Dla rodziców: Gra przeznaczona jest dla odbiorców dorosłych (klasyfikacja PEGI 18+), choć nie tyle ze względu na osławioną scenę seksu (jest w gruncie rzeczy dość skromna), co przemoc i niecenzuralny język, a także generalnie niełatwą tematykę i moralną niejednoznaczność. Mass Effect 2, gra cRPG, od lat 18 (PEGI 18+), w polskiej wersji językowej. Deweloper: Bioware, dystrybutor: Electronic Arts. Cena wersji Xbox 360: 239,99 zł.

Polecamy także:

„Mass Effect 2” PC – recenzja gry

„Mass Effect” – recenzja gry

Lokalizacje, perturbacje  

KONSEKWENCJA WYBORU

Po trzech latach od wydania obsypanego pochwałami krytyków „Mass Effect” kanadyjskie studio Bioware powtórnie wystrzeliwuje nas na kurs kolizyjny z przyszłością rozrywki elektronicznej. Pierwsza odsłona była przełomowa pod względem sposobu opowiadania historii w grze komputerowej. Tym razem zespół odpowiedzialny za kontynuację poszedł o krok dalej, dokonując prawdziwie alchemicznej destylacji elementów świadczących o sile tytułu, oczyszczając je i pozbawiając wad. Z punktu widzenia miłośnika papierowych gier RPG jest to niesłychanie rzadka substancja, łącząca najatrakcyjniejsze aspekty gier komputerowych ze świetnie opowiedzianą historią. Proces przemiany osiągnął w przypadku „Mass Effect 2” poziom, któremu większości współczesnych produkcji trudno dorównać.

Scenariusz jest kontynuacją głównego wątku „Mass Effect”, lecz zaciekawi również osoby nigdy nie grające w pierwszą odsłonę tego cyklu, zapowiadanego na trylogię. Fabuła posiada kilka punktów węzłowych, gdzie powracamy do głównej linii narracji, przez resztę czasu rozbudowując świat przedstawiony przy pomocy wątków pobocznych. Te zaś koncentrują się na rekrutacji i zdobywaniu zaufania grona specjalistów mających stanąć na pierwszej linii walki o ocalenie Galaktyki. Pod wodzą głównej postaci, Komandor(a) Shepard(a) (trudno odrzucić schemat zapisu zaproponowany w recenzji pierwszej części przez Pawła Frelika), mają stawić czoło międzygwiezdnemu zagrożeniu rodem sprzed początku cywilizacji. I choć ani sama fabuła, ani koncepcja wielorasowego wszechświata nie są oryginalne, to już głęboka szczegółowość jego opracowania – tak. Kodeks, czyli wbudowana w grę encyklopedia, zawiera większość napotkanych nazw i sporą część wymyślonej technologii. Nie bez powodu w New York Timesie pojawiło się porównanie „Mass Effect 2” do „Avatara” Jamesa Camerona; to przełom jakościowy, jakie nieczęsto zdarzają się w gatunku.

W przeciwieństwie do gier o otwartej strukturze świata, tutaj historia jest w większości linearna, z okazjonalnymi rozwidleniami. Jednak kontrola, którą oddaje gracz w ręce scenarzystów, przekłada się na wyraźną, dobrze prowadzoną fabułę. Akcja prowadzona jest jak w najlepszym filmie sensacyjnym, zachęcając do odkrywania historii, przesuwając walkę i eksplorację na drugi plan. Sceny starć zawsze wynikają z potrzeb opowieści i ich wynik jest jej podporządkowany. Poziomy są oszałamiające wizualnie, lecz bardzo ograniczone przestrzennie – w niczym to jednak nie przeszkadza, bo i tak gracz ma pełne ręce roboty. Akcja pędzi bez wytchnienia. Twórcy dowodzą, jak ważna jest wciągająca opowieść i jaką wagę ma jej wykorzystująca przewagi tego medium prezentacja.

Ważna dla ciągłości historii jest możliwość importu save’ów z pierwszej części gry. Choć nie zmienia to głównych ram fabuły, pozwala zobaczyć konsekwencje podjętych wyborów i wzbogaca kontakt z grą o unikalne dialogi nawiązujące do wcześniejszych wydarzeń. Efektem jest wrażenie kontynuacji silniejsze niż przy jakichkolwiek innych produkcjach – gracz ma uczucie, że jego historia jest unikalna, zaś podjęte decyzje faktycznie ukształtowały aktualne wydarzenia. Główny wątek, choć prostszy niż w poprzedniczce, otoczony jest przez mnogość wyjątkowo interesujących wątków pobocznych, przybliżających członków drużyny – jedne z najciekawszych postaci w historii gier komputerowych. Relacje z nimi opierają się zarówno na działaniach gracza, jak i licznych wyborach dokonywanych podczas rozmów. Sprzyja to budowaniu więzi zarówno z główną postacią, jak i z bohaterami drugoplanowymi. Otwiera też drogę zarówno do przyjaźni, jak i romansu (choć nadal w wersji homoseksualnej ograniczonego do opcji lesbijskiej) oraz zwiększa wagę wszystkich późniejszych decyzji. Możemy bowiem swoimi wyborami doprowadzić do śmierci i głównego bohatera, i jego towarzyszy.

Dynamiczny system dialogów, duma Bioware, opiera się na płynnych spoiwach pomiędzy opcjami rozmowy i braku przestojów, wyraźnie widocznych w innych grach. Ujęcia rozmawiających postaci nie są statyczne; kamera porusza się wokół nich, wykorzystuje głębię ostrości dla kierowania uwagą gracza, przekazuje nastroje i reakcje postaci dzięki realistycznej mimice twarzy. Wypowiedzi bohatera wybierane są z koła akcji i na bieżąco wplatane w rozmowę. W tym miejscu pojawia się pewien zgrzyt: opcje dialogowe ograniczają się zwykle do pozytywnej, neutralnej i negatywnej. Są też wyjątkowo jednoznaczne, prowadząc główną postać wyraźnie w stronę egoizmu lub praworządności. Mniej jest tutaj niedopowiedzeń, moralnych szarości obecnych we wcześniejszej inkarnacji sagi. Widać też krok naprzód, bowiem wprowadzono możliwość spontanicznych reakcji na oglądane sceny. Gdy na ekranie pojawi się odpowiedni znacznik możemy wykonać kontekstową akcję, pozytywną lub negatywną. Może to być zarówno zawrócenie młodego najemnika z drogi do pewnej śmierci, jak i wyrzucenie przez okno bezbronnego strażnika. Wprowadza to dodatkową dozę interakcji do scenek, które tradycyjnie były jedynie filmowymi przerywnikami.

Nie dość, że narracja jest potężną siłą napędową „Mass Effect 2”, to jakość rozgrywki została podniesiona do poziomu najlepszych współcześnie shooterów. Twórcy najwyraźniej skrupulatnie zanotowali uwagi fanów pierwszej części i postanowili naprawić wszystkie błędy. Niektóre elementy, jak choćby sprawiające sporo problemów zarządzanie ekwipunkiem, zostały uproszczone do efektywnego minimum. Teraz zestaw broni jest wspólny dla wszystkich postaci i kolejne ulepszenia dotyczą wszystkich egzemplarzy. Brak jawnych statystyk broni i postaci może zawieść miłośników klasycznych cRPGów, ale wychodzi grze na dobre. System ulepszeń ekwipunku działa teraz w prostszy sposób, bowiem autorzy zrezygnowali z mozolnego wyposażania każdej z postaci i wprowadzili ujednolicenie modyfikacji dla wszystkich członków drużyny. Raz wykupione wzmocnienia działają stale i zwiększają możliwości bojowe dowolnie wybranych pomocników.

Lepiej przemyślano sterowanie, dzięki czemu system zasłon ma większe znaczenie, a walki są zarówno mniej chaotyczne, jak i bardziej emocjonujące. Wykorzystywanie specjalnych zdolności postaci i synchronizacja działań z pomocnikami wprowadzają odpowiednią dozę taktyki: bezmyślny szturm nigdy nie sprawdza się lepiej niż zaplanowana akcja, a starcia wymagają przemyślanych manewrów. Nierzadko występują też elementy dodatkowo zwiększające napięcie, jak choćby ograniczenia czasowe lub przeciwnicy atakujący z zaskoczenia. Jednocześnie płynne przejścia pomiędzy scenami dialogów a częścią zręcznościową bez przerwy utrzymują nas w przeświadczeniu, że mamy decydujący wpływ na akcję.

„Mass Effect 2” wykorzystuje niemal wszystkie atuty swojego medium, w kilku aspektach przesuwając granice możliwości gatunku i pozostawiając w tyle konkurencję. Dość powiedzieć, że gra zachęciła mnie do ponownego skończenia części pierwszej, a zaraz później rozpoczęcia sequela na nowo. Tym razem po to, by sprawdzić konsekwencje alternatywnych decyzji. Czy potrzeba lepszej rekomendacji?

Łukasz Fedorowicz

Ocena: 100% 0% 100% Zalety: Scenariusz i dialogi, zapierająca dech historia, wspaniałe udźwiękowienie, dopracowana mechanika walki. Wady: Nic, co znacząco przeszkadzałoby w cieszeniu się grą. Dla rodziców: Oznaczenie PEGI to 18+, w pełni uzasadnione dużą dawką przemocy i dojrzałością niektórych wątków. Wymagania sprzętowe gry Mass Effect 2: system operacyjny Windows XP SP3, Windows Vista SP1 lub Windows 7, procesor Intel Core 2 Duo 1,8 GHz lub odpowiednik AMD (znane są problemy z uruchomieniem gry na jednordzeniowych procesorach), 1 GB RAM (XP) i 2 GB RAM (Vista/7), 15 GB wolnego miejsca na dysku twardym, napęd DVD-ROM 1x, karta dźwiękowa kompatybilna z DirectX 9.0c, karta graficzna z 256 MB pamięci i obsługą Pixel Shader 3.0 (GeForce 6800, Radeon X1600 Pro lub lepsza). Mass Effect 2, gra cRPG, od lat 18 (PEGI 18+), w polskiej wersji językowej. Deweloper: Bioware, dystrybutor: Electronic Arts. Cena: 129,99 zł.

 
Polecamy także:

„Mass Effect” – recenzja gry

„Dragon Age: Początek” – recenzja gry

„Dead Space” – recenzja gry