KOMEDIA W PIĘCIU AKTACH

Blisko pół roku temu pojawił się w Technopolis opis gry „Sam & Max: the Penal Zone„, czyli pierwszego epizodu najnowszego sezonu o przygodach tych dwóch zakręconych przyjaciół. Od tamtej chwili upłynęło pięć miesięcy, w trakcie których Talltale Games regularnie raczyło nas kolejnymi odsłonami swego dzieła. Dziś, posiadając pełną wiedzę z zakresu trzeciego tomu Sam-and-Maxopedii, mogę przedstawić wam przekrój przez trzeci sezon Sama i Maxa, noszący złowieszczy tytuł „The Devil’s Playhouse”, czyli w wolnym tłumaczeniu „Diabelski Dom Lalek”.

Zanim jednak przejdziecie do czytania opisów ostrzegam lojalnie, że w tekście pojawią się nieduże SPOILERY, które co bardziej wymagającym miłośnikom fabuł mogą zepsuć zabawę.

Epizod 2: The Tomb of Sammun-Mak

W ostatniej scenie „The Penal Zone” Sam oraz Max odkryli w podziemiach jednego z nowojorskich budynków szkielety dwóch postaci łudząco podobnych do nich samych. Początek drugiego epizodu przynosi nam rozwiązanie owej zagadki – kości należą do Sametha i Maximusa, pradziadów naszych protagonistów, którzy uwikłali się w bardzo podobną drakę z udziałem przedmiotu o nazwie „Diabelskie Pudło z Zabawkami”. Tuż obok doczesnych szczątków antenatów, Sam i Max znajdują projektor, a także kilka rolek z filmem, z którego dowiadują się więcej na temat losów nieszczęsnych przodków.

W tym momencie do akcji wkraczamy my, wcielając się w postacie wspomnianych wcześniej Sametha oraz Maximusa. Praprzodkowie obu bohaterów rzecz jasna niczym się nie różnią od nich samych, w związku z czym nie musimy się martwić o to, że umknie nam jakaś porcja gagów czy słownych żartów. Forma rozgrywki zaskakuje oryginalnością, ponieważ cała historia została przedstawiona w sposób niechronologiczny. W trakcie zabawy musimy przenosić się pomiędzy fragmentami opowieści (podmieniając rolki filmu w projektorze), by rozwiązywać zagadki lub zdobywać informacje istotne dla nas w innym miejscu i czasie. Rozwiązanie to sprawdza się znakomicie, szczególnie w połączeniu ze zwariowanymi mocami psychicznymi Max(imus)a.

Kolejny plus należy się za wdzięczne wkomponowanie w historię motywów z mitologii Cthulhu (czym zresztą cechują się również wszystkie kolejne epizody), a także osoby Abdula al Hazreda, autora legendarnego Necronomiconu, pod postacią pana Paiperwaita, właściciela egipskiego cyrku objazdowego. Wszystkie te cechy sprawiają, że „The Tomb of Sammun-Mak” jest najlepszym odcinkiem Sama & Maxa z opisywanego sezonu, a być może nawet najlepszym ze wszystkich wydanych do tej pory.

OCENA: 90%

Epizod 3: „They Stole Max’s Brain!”

Już sam tytuł wydaje się mówić bardzo wiele – ktoś kradnie mózg Maxa! Sam, tuż po obejrzeniu zakończenia poprzedniego epizodu, odkrywa leżące na podłodze ciało przyjaciela pozbawione przynależnego doń kresomózgowia. Rozpoczyna się dochodzenie. Początek gry utrzymany jest w fenomenalnym stylu noir. Sam jeździ wysłużonym DeSoto po całym Nowym Jorku, przesłuchując podejrzanych. Równolegle jednak prowadzi sam dla siebie narrację, komentując wydarzenia ponurym głosem i okraszając je cynicznymi dowcipami. Trop wiedzie ostatecznie do Muzeum Historii Prawie Naturalnej, gdzie bój ze sobą toczą… To byłoby już za wiele informacji.

Po świetnej części drugiej, „They Stole Max’s Brain!” wypada dość blado. Poza początkowymi scenami noir, temu epizodowi brakuje ikry, czegoś, co odróżniałoby go od wszystkich poprzednich. Co gorsza, większą część czasu spędzimy grając bez Maxa (!!!), jedynie przez pewien czas dysponując jego mózgiem. Sam w pojedynkę nie jest już taki śmieszny i nie ratuje go nawet to, że na swojej drodze spotyka kilku nowych przyjaciół (w tym mojego faworyta, Sala, wielkiego karalucha, który przez pewien czas pracował jako kucharz w restauracji u dziadka Stinky).

OCENA: 75%

Epizod 4: „Beyond the Alley of Dolls”

Po średnio udanym „They Stole Max’s Brain!” miałem nadzieję, że twórcy zbiorą się w sobie i zaoferują fanom porcję godziwej rozrywki. Zamiast tego dostałem „Beyond the Alley of Dolls”. Mówiąc w wielkim skrócie – Nowy Jork zalewa horda bezwolnych zombie-Samów (czy też Doggelgangerów, jak zwie je Max). Sam i Max, chcąc odeprzeć ich atak, barykadują się w restauracji dziadka Stinky, gdzie próbują wyjaśnić tajemniczą zagadkę pojawienia się klonów Sama. Przyznam szczerze, że choć całą historię wciąż mam świeżo w pamięci, to trudno mi powiedzieć na jej temat coś więcej. Jest ona równie bezbarwna, co bawełna poddana działaniu wybielacza. Gdyby nie ostatnia scena przy Statui Wolności, wątpię bym cokolwiek z niej zapamiętał. Na szczęście (a może i nieszczęście) jest to również odcinek stosunkowo najkrótszy.

Na plus mogę zaliczyć jedynie pojawienie się w historii jednego z Wielkich Przedwiecznych w dość niecodziennej formie, możliwość korzystania z pełnego zestawu zabawek psychicznych oraz wspomniana już wcześniej scena przy posągu bogini Libertas. Niestety, w ogólnym rozrachunku jest to część najsłabsza.

OCENA: 70%

Epizod 5: „The City That Dares Not Sleep”

Dwa wyraźnie słabsze epizody nastroiły mnie do wielkiego finału trzeciego sezonu odrobinę sceptycznie. Co prawda rozwiązanie odcinka czwartego sugerowało niezłą jazdę bez trzymanki, ale obawiałem się, że świetny pomysł utonie w bagnie niewykorzystanego potencjału. Na całe szczęście myliłem się. „The City That Dares Not Sleep” to prawdziwa wisienka na torcie „The Devil’s Playhouse”. Po wydarzeniach z części czwartej Max, pod wpływem kąpieli w demonicznej mazi, przeistacza się w ogromne monstrum z mackami, które żywi się ludzkimi koszmarami, rodem z wypaczonej wyobraźni H. P. Lovecrafta. Sam ponownie musi w pojedynkę stawić czoła zagrożeniu, choć tym razem z pomocą przychodzą mu starzy przyjaciele. Twórcy umiejętnie bawią się konwencją przywodzącą na myśl „King Konga” czy „Godzillę”, tworząc udany pastisz, jednocześnie nie popadając w banał.

Rozgrywka, a w szczególności jej druga część, z pewnością zachwyci wielu miłośników Sama & Maxa. To prawdziwa esencja samomaksowości i czarnego humoru. Przy okazji twórcy całkiem nieźle poradzili sobie z rozwiązaniem akcji, odrobinkę melancholijnej, ale zakończonej happy endem.

Piąty epizod bez wahania mogę określić mianem ukoronowania serii. Twórcom z Telltale Games można nawet wybaczyć drobne potknięcia przy pracy, jakimi okazały się być epizody  trzeci i czwarty. Nieważne przecież, jak się zaczyna, ale jak się kończy.

OCENA: 85%

Gdyby przyszło mi porównywać, to „The Devil’s Playhouse” postawiłbym ponad dwoma poprzednimi sezonami. Wszystkie bez mała elementy wydają się wypadać lepiej – od dialogów, przez zagadki, a na kwestiach czysto technicznych kończąc. Istnieje jednak pewne „ale” – gra przeznaczona jest wyłącznie dla użytkowników bardzo dobrze obeznanych z mową Szekspira. Tylko dla nich zrozumiały będzie humor, opierający się w dużej mierze o zabawy słowne. Granie „ze słownikiem” raczej mija się z celem. By dobrze oddać ducha gry, do przekładu należałoby zatrudnić talent pokroju Bartosza Wierzbięty, co – biorąc pod uwagę politykę rodzimych wydawców – jest dość mało prawdopodobne. Wszystkich jednak, którzy czują się na siłach, gorąco namawiam do poświęcenia Samowi i Maxowi tych kilkunastu godzin. Zapewniam, że warto.

Andrzej Jakubiec

Dla rodziców: Dla graczy 10+.

Wymagania sprzętowe gry Sam & Max: The Devil’s Playhouse: Procesor Intel Pentium 4 (3.0 GHz) lub odpowiednik AMD, 1 GB RAM, karta grafiki 128 MB, 1 GB HDD, Windows XP/Vista/ Win 7.

Sam & Max: The Devil’s Playhouse, gra przygodowa, od lat 10. Deweloper: Telltale, dystrybutor: Telltale. Cena: 34,95 $.

O WZGLĘDNOŚCI EWOLUCJI

Nie tak miało być. Możemy się spierać, gdzie się znajdowała: na Morzu Śródziemnym, pośród wód Atlantyku czy w miejscu Antarktydy. Możemy rozważać, czy na zagładę skazał ją wybuch wulkanu, trzęsienie ziemi lub inny przejaw gniewu bogów. Nie ulega jednak wątpliwości, że Atlantyda potężną cywilizacją była. Bo że istniała, to wiadomo, prawda?

Tymczasem zamiast zgłębiać jej tajemnice, podziwiać bogactwo kultury i zaawansowane technologie, Curtis Hewitt musi się zmagać z opresyjnym państwem policyjnym. Trafia tam w  spektakularnych, choć nie do końca zrozumiałych okolicznościach: podczas sztormu otwierają się morskie głębiny, z niebios zstępuje statek powietrzny, by zabrać bohatera… pod powierzchnię skorupy ziemskiej, gdzie obecnie (tj. w 1904 roku) mieści się Atlantyda.

Ze sterroryzowanymi mieszkańcami nie sposób się porozumieć; powtarzają wyuczone slogany, jakby ktoś wyprał im mózgi. Drżą ze strachu przed niemiłościwie panującą Enną, niczym Wielki Brat wszystkowidzącą  i wszechobecną. Samodzielne myślenie okazuje się zbrodnią, zadawanie pytań sprowadza kłopoty. Kto łamie zasady, uznawany jest za Odstępcę i poddawany bolesnemu procesowi reedukacji. Cóż za koszmarny totalitaryzm, całe szczęście, że Platon tego nie widzi.

Inną niespodzianką, a dla wielu rozczarowaniem, okaże się konstrukcja Atlantis, odbiegająca od wyobrażeń o tradycyjnej grze przygodowej. Autorzy zbudowali ją wedle prostej recepty: na osi fabuły rozmieścili  opóźniacze akcji w postaci interaktywnych zadań. Zgodnie z kanonem tę funkcję pełnią zwykle zagadki, w miarę możności dobrze osadzone w fabule i logicznie z nią powiązane. W tym wypadku jednak rozwój akcji przerywają i urozmaicają rozliczne mini-gierki (różne formy platformówek, skradanki, czasówki, układanki, łamigłówki logiczne), które nawet nie próbują udawać związku z treścią. 

Przyznam, że drażniło mnie to bardzo, dopóki nie zaczęło śmieszyć. Przełom nastąpił w chwili, gdy ważyły się losy nie tylko bohatera, ale i świata, w jednym z tych momentów, gdy w innego typu grach nastąpiłby decydujący pojedynek, a w tradycyjnej  przygodówce jest miejsce na piekielnie trudną łamigłówkę. W takich właśnie okolicznościach Atlantis Evolution niespodziewanie zaproponowała mi… odmianę Ponga, czyli coś na kształt partyjki tenisa. Propozycja była tak absurdalna i nie na miejscu, że aż śmieszna.

Jako że śmiech rozluźnia i łagodzi obyczaje, będę bronić mini-gierek ze względu na ich walory edukacyjne. Niewielu współczesnych graczy miało okazję poznać Ponga, Froggera, Ballerburg czy inne legendy elektronicznej rozrywki. Atlantis pozwoli im uzupełnić braki w edukacji, stanowi bowiem swego rodzaju interaktywne muzeum gier. Znajdziemy tam również klasyczne zadania logiczne, jak na przykład Wieże Hanoi, tyle że w wersji uproszczonej, dla przedszkolaków. Przynajmniej tak oceni je każdy, kto pamięta perfidnie skomplikowaną zagadkę tego typu z finału polskiej gry przygodowej Reah.

AE zwyczajowo uznaje się za czwartą z pięciu części cyklu. Brak w nim jednak ciągłości  wątków fabularnych, bo każda odsłona to odrębna i niezależna wariacja na temat zaginionego miasta. O ile pierwotną, w miarę zwartą trylogię stworzyło francuskie Cryo Interactive, dwie ostatnie części firmuje studio założone przez kilku jego byłych pracowników. Kontynuacja znanego cyklu była w 2004 roku dobrym pomysłem marketingowym, a jednocześnie odpowiedzią na oczekiwania graczy, bo dwa pierwsze, a zarazem zdecydowanie najlepsze tytuły serii zdobyły sobie liczne grono fanów. Niestety, dalej było już coraz gorzej.

Na tym tle podtytuł Evolution brzmi nieco ironicznie, zwłaszcza że porównania narzucają się od pierwszych scen.  Gdy Seth (bohater Zapomnianych Opowieści z 1997 roku) zawitał do Atlantydy, miał określony cel (odnaleźć komnaty towarzyszy królowej), do którego zmierzał typowo przygodowymi ścieżkami: poprzez eksplorację (cośmy się wówczas nabłądzili i nastukali do pozamykanych na głucho drzwi…) i dialogi z napotkanymi postaciami. Natomiast Curtis Hewitt nie ma pojęcia, dlaczego zostaje uwięziony i nie ma szans na logiczną interakcję, bo cokolwiek zrobi, i tak zostanie pojmany, a zaraz potem zmuszony do przejścia kompletnie niezrozumiałej mini-gierki, wskutek czego niechybnie „zginie”.

Trzeba zaznaczyć, że „zginąłeś!” nie oznacza tutaj: „przegrałeś, bo byłeś słabo uzbrojony lub wybrałeś niewłaściwą taktykę”. W grach przygodowych nie ginie się dosłownie, w walce, tylko umownie. „Zginąłeś!” to sygnał, że popełniłeś błąd w rozumowaniu i musisz wymyślić lepsze rozwiązanie problemu. Symbolem takiej porażki w pierwszej Atlantis był widok załamanego Setha w więziennej celi oraz komentarz narratorki o głosie przypominającym Krystynę Czubównę: „Seth drogo zapłacił za swoją nieostrożność. Nikt nigdy nie usłyszał już ani o nim, ani o Rhei”. Aż chciało się próbować od nowa, by ocalić Królową i dobre imię bohatera. Natomiast w AE porażkę sygnalizuje dyszący nienawiścią okrzyk strażnika „Halt, deviant!” i widok upadającego w konwulsjach Kurtisa, porażonego laserowym paralizatorem. Barbarzyńska dosłowność jako oznaka ewolucji? To chyba raczej symbol powrotu do epoki kamiennej.  Aż chce się rzucić grę w kąt, co pewnie bym uczyniła, gdyby nie chodziło o egzemplarz recenzencki.

A szkoda by było, bo w trakcie gry Atlantis zyskuje. Przez jakiś czas grałam bez przyjemności, frustrując się mini-gierkami i tęskniąc za pierwszymi odsłonami cyklu. Na szczęście później, gdy poznajemy ciekawie zarysowane sylwetki rządzących Atlantydą, rozgrywka zaczyna wciągać i bawić, pojawia się humor i elementy satyryczne, a fabuła okazuje się bardziej skomplikowana, niż początkowo można by przypuszczać. Sekwencja, gdy bohater próbuje zmienić przebieg wydarzeń z przeszłości, wpływając w dość subtelny sposób na uczestników akcji, to kawałek całkiem przyzwoitej gry przygodowej. Nawet muzyka na tym etapie przypomina (złośliwi powiedzą: nieudolnie naśladuje) kompozycje z Atlantis 2, a ta zawierała przecież jedną z najlepszych ścieżek dźwiękowych w historii.

Finał był łatwy do przewidzenia: po przejściu gry odczułam palącą potrzebę powrotu do korzeni i natychmiast odkurzyłam pierwszą część cyklu. Musiałam, w imię recenzenckiej rzetelności, sprawdzić, czy towarzyszące mi poczucie przewagi starych gier nad nowymi nie wynika tylko z nostalgicznej tęsknoty do czasów, gdy nawet trawa wydawała się bardziej zielona. Okazuje się, że po kilkunastu latach od premiery The Lost Tales pozostaje przygodą, od której trudno się oderwać. Z tej perspektywy Atlantis Evolution wydaje się grą ledwie przeciętną, choć na tle współczesnych produkcji pewnie dałoby się ją potraktować mniej surowo. Tak czy inaczej warto się przekonać, dokąd popularny cykl zawędrował i czy na pewno podążał drogą ewolucji.

tetelo
 

Zalety: próba kontynuacjii znakomitego cyklu, satysfakcja z grania wzrasta w miarę rozwoju akcji, interaktywne muzeum gier.

Wady: słabsza od poprzedniczek, wyjątkowo zniechęcająca sekwencja początkowa, frustrujące momentami i oderwane od treści mini-gierki.

Dla rodziców: Pegi 12+.

Atlantis Evolution, gra przygodowa, od lat 12. Producent: Dreamcatcher; polski wydawca: IQ Publishing; cena: około 40 zł.

Polecamy także:

„Amnesia: the Dark Descent” – recenzja gry

„Kleopatra: Droga do tronu” – recenzja gry

Downfall – Jak przeżyłam Upadek, choć umarłam dwa razy