Do takiego wniosku można dojść śledząc działania środowisk feministycznych, które wzięły na cel dwie kontrowersyjne gry. Pierwsza z nich to niesławna „RapeLay”, wyprodukowany w 2006 roku przez japońskie studio Illusion Software. Program, utrzymany w stylistyce Hentai, jest symulatorem gwałciciela – zadaniem gracza jest napastowanie, szantażowanie i zmuszenie do seksualnej uległości trzech kobiet (o szerokiej gamie środków, jakie można stosować, by osiągnąć zamierzony cel, nie zamierzam się rozpisywać, dodam tylko że „RapeLay” posiada również tryb multiplayer). Tytuł był sprzedawany wyłącznie na japońskim rynku, dlatego też przez niemal dwa lata nie wzbudził większego zainteresowania. Bomba wybuchła na początku roku, kiedy to Amazon.com umieścił „RapeLay” w swojej ofercie. Silny protest kobiecej organizacji Equality Now (zwalczającej przemoc i dyskryminację kobiet na całym świecie) oraz użytkowniczek portalu Feministing.org doprowadził do szybkiego zniknięcia programu z oferty Amazonu i zakazania rozpowszechniania w USA. Co więcej, branżowa organizacja zrzeszająca 200 japońskich wydawców gier wideo wprowadziła wewnętrzną regulację (czyli nie mającą mocy prawnej, bowiem rząd Japonii nie chciał się w sprawę angażować) zabraniającą w przyszłości produkcji tego typu programów.

W maju los „RapeLay” podzielił kolejny kontrowersyjny tytuł: „Stockholm: An Exploration of True Love” (w sensie technicznym nie jest to gra, lecz interaktywne DVD). Tu z kolei mamy do czynienia z eksploracją psychologicznego zjawiska znanego jako syndrom sztokholmski – „bohater” porywa młodą, atrakcyjną kobietę i stosując przemoc (gaz łzawiący, bicie) oraz różne techniki psychologicznej manipulacji usiłuje zmusić ją, by go pokochała. Tym razem Amazon.com zadziałał błyskawicznie – po pierwszych protestach „Stockholm” został usunięty z serwisu (zniknął też trailer z YouTube, nie zawierający w sobie żądnych erotycznych treści). Jednak obie sytuacje są do siebie podobne tylko z pozoru. O ile „RapeLay” to bezdyskusyjnie przykład najobrzydliwszej komputerowej pornografii, to w przypadku: „Stockholm: An Exploration of True Love” sprawa wygląda trochę inaczej. Stanton Audemars, reżyser filmy/gry postanowił bronić swojego „dzieła sztuki” (sam używa słów „controversial masterpiece”) występując z otwartą przyłbicą:

Hollywood has shown us its version of love – cute, pleasant, and nauseatingly fake. This simulation shows a different view. Psychologists call it Stockholm ‚Syndrome’, as if it is a disease. I think many people will recognize that true love is a lot closer to „Stockholm Syndrome” than to the candy coated B.S. you find in most romance movies and TV shows.

Wzywał też, choć mało skutecznie, do popisywanie skierowanej do Amazon.com petycji z prośbą o przywrócenie „Stockholm” do dystrybucji. Trudno jednak rozstrzygnąć, kto ma rację w sporze, przyjmijmy zatem roboczo hipotezę, że to feministki mają rację, traktując obie gry jednakowo i żądając zakazu sprzedaży każdej z nich.

I tu pojawia się proste pytanie: a właściwie dlaczego? Można przecież w obronie „Stockholm” i „RapeLay” wysunąć dokładnie te same argumenty, jakich używa się waląc po głowach przeciwników brutalnych gier, wzbudzających kontrowersje głównie wśród przedstawicieli środowisk, najogólniej rzecz biorąc, prawicowych.

Czyli, po pierwsze – każda próba ograniczenia swobody wypowiedzi (nawet jeśli chodzi o przemoc czy pornografię, jak twierdzą obrońcy „wolności słowa”) prowadzić może do cenzury, która jest złem wielokrotnie większym niż (ewentualne) deprawowanie nieletnich.

I, po drugie, jak zgodnie twierdzą przedstawiciele myśli wolnościowej, gry nie szkodzą. Więcej, w żaden sposób nie wpływają na zachowania graczy (nawet tych najmłodszych) i nie ma żadnych naukowych podstaw, by sądzić, że granie przez pół roku po pięć godzin dziennie w „Manhunt” może w jakikolwiek sposób zmienić psychikę lub system wartości wyznawany przez, powiedzmy, trzynastolatka.

Tylko, że wkrada się tu pewna niekonsekwencja – czyli gry nie szkodzą, kiedy pokazują przemoc, a szkodzą, gdy pokazują przemoc seksualną?

Może rzeczywiście zabójcy budzą w nas mniejszą odrazę niż gwałciciele (chyba tak), mimo że prawo wszędzie na świecie penalizuje morderstwo znacznie surowiej niż gwałt? (Choć kategoriami moralnymi nie wolno nam się już w zasadzie posługiwać, gdy chodzi o wolność sprzedaży i zarabiania pieniędzy).

A może, po prostu, istnieją środowiska bardziej wpływowe od innych, z których zdaniem, bez względu na użyte argumenty należy się liczyć, nie czekając na wyroki spraw sądowych (jak w przypadku sądowej próby zakazu dystrybucji gier z serii GTA)?

Tak czy inaczej, „Stockholm: An Exploration of True Love” już w Amazonie nie kupicie – w przeciwieństwie do „Manhunt”, „Postal” i „GTA”.

Jan M. Długosz

Któż nie pamięta filmów science fiction, których twórcy roztaczali przed widzem śmiałą wizję przyszłości? Latające samochody, reklamy dopasowujące się do odbiorcy, cybernetyczne wszczepy, podróże międzygwiezdne oraz komputery obsługiwane za pomocą myśli czy słów. Do pełnej realizacji tych wizji jeszcze sporo nam brakuje, ale stojący w awangardzie postępu twórcy i naukowcy dbają o to, by z każdą chwilą zbliżyć się przyszłości, o jakiej marzono od lat. Nie inaczej jest z branżą gier, aktualnie jedną z najdynamiczniej rozwijających się gałęzi przemysłu rozrywkowego.

Spójrzmy na to, co firmy Microsoft, Nintendo i Sony zaprezentowały podczas konferencji tradycyjnie już otwierających najgłośniejsze targi elektronicznej rozrywki, odbywające się w Los Angeles E3. Dziwnym trafem istotną częścią wszystkich prezentacji była zapowiedź rewolucji w dziedzinie sterowania w grach. Każda z firm zaprezentowała co prawda inne podejście, ale w najważniejszym punkcie wszystkie się zgodziły – czas tradycyjnych kontrolerów dobiega końca.

Chwileczkę – powie ktoś, kto na bieżąco śledzi zmiany dokonujące się w świecie gier – już to gdzieś słyszałem. Przecież Nintendo w ten sposób zapowiadało Wii, konsolę, na której punkcie oszalał świat. Racja. To właśnie japoński producent jako pierwszy znalazł sposób na zainteresowanie grami ludzi, którzy do tej pory trzymali się od nich z daleka. Rozumowanie było mniej więcej takie: dla większości osób nowoczesne kontrolery są zbyt skomplikowane. Kojarzą się z czymś nieznanym, trudnym, a jednocześnie dziecinnym. Co więc trzeba zrobić, by zmienić nastawienie sceptyków? To proste – odrzucić tradycyjne pady, a w zamian dać coś bardziej znanego, intuicyjnego, kojarzącego się z urządzeniem, którego używają na co dzień – z telewizyjnym pilotem. Tak powstał Wiimote, prosty kontroler o dużych możliwościach. Dzięki wbudowanym w niego czujnikom ruchu oraz funkcji wskaźnika, obsługa gier stała się intuicyjna jak nigdy dotąd. Chcesz grać w tenisa? Machasz kontrolerem niczym tenisową rakietą. Chcesz rozegrać partię w golfa? Zmieniasz sposób trzymania i wnet odnosisz wrażenie, że trzymasz w rękach kij golfowy.

Pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę. Nintendo Wii jest obecnie najlepiej sprzedającą się konsolą tej generacji i nie ma przy tym znaczenia, że konkurencyjne sprzęty Sony i Microsoftu są o wiele bardziej zaawansowane technologicznie. Ten atut nie miał znaczenia dla tzw. casual gamers – osób, które nie myślą o sobie jako o graczach i dla których Wii stało się sposobem na spędzenie wolnego czasu w rodzinnym gronie.

Nintendo nie było jednak do końca zadowolone ze swojego dzieła. Wiimote okazał się nie być tak precyzyjny, jak to się wydawało po pierwszych zapowiedziach. Producent wiedział, że aby uczynić gry jeszcze bardziej intuicyjnymi, należy popracować nad tym mankamentem kontrolera. W tym celu powstała nakładka na pada, którą z dumą zaprezentowano publiczności podczas wspomnianej konferencji. Dzięki niej, jak zapowiadano, nie będzie trzeba uczyć się grać w dany tytuł, by osiągać dobre wyniki. Ważniejsza stanie się sama rozgrywka i to, z jaką dokładnością oddamy rzeczywiste ruchy koszykarza czy łucznika.

Przedstawione przez Sony rozwiązanie okazało się zaskakująco podobne w efektach działania do ulepszonego przez nakładkę Wiimote’a. Zastosowano jednak inną technologię, wykorzystując dołączaną do konsoli kamerę. W ręce gracza oddano kontroler, który obecnie wygląda jak różdżka zakończona świecącą gałką (wygląd zapewne ulegnie zmianie, jak zastrzegł prowadzący prezentację). Wykonywane nim ruchy będą przenoszone z dokładnością niemal jeden do jednego do świata gry. Co więcej, dzięki kamerze gracz będzie mógł oglądać siebie na ekranie, a trzymany przez niego kontroler w magiczny sposób zamieni się w miecz, lasso, piłkę, pistolet i w cokolwiek innego, o czym pomyślą twórcy gry. Będzie to naturalne rozwinięcie idei tzw. rozszerzonej rzeczywistości (augumented reality), z którą Sony eksperymentuje już od czasu Eye Toya.

Zaprezentowany przez Microsoft Project Natal zdaje się z kolei łączyć w sobie promowaną przez twórców PlayStation ideę rozszerzonej rzeczywistości oraz koncepcję kontrolera jako przeszkody w zachęceniu do zabawy osób dotąd stroniących od gier. Amerykańska firma poszła jednak jeszcze dalej niż japońska konkurencja, dochodząc do wniosku, że zmiana kontrolera na bardziej prosty i intuicyjny to za mało. Według niej najlepszym rozwiązaniem tego problemu jest… całkowite pozbycie się kontrolera.

W roztaczanych przed oczarowaną publicznością wizjach zaprezentowano montowane w pobliżu telewizora urządzenie składające się z kilku czujników-kamer, dzięki którym możliwe stanie się wykrywanie ruchów ciała osób przebywających przed ekranem i przenoszenie ich w świat gry. W połączeniu z zaawansowanym rozpoznawaniem mowy ma to dać możliwość pełnej kontroli nad wirtualną akcją. Przyznać trzeba, że pokazane przykłady wykorzystania Projectu Natal oddziałują na wyobraźnię. Spore wrażenie robi choćby postać z gry wodząca za graczem wzrokiem, rozmawiająca z nim, reagująca na głosowe polecenia. Coś, co jeszcze kilka lat temu wydawało się wymysłem fantastów, powoli zaczyna stawać się rzeczywistością. Na razie jednak trzeba uzbroić się w cierpliwość. Project Natal jest dopiero opracowywany, a zaprezentowane sposoby wykorzystania były w większości tylko filmami promocyjnymi pokazującymi, jak urządzenie ma w zamyśle twórców funkcjonować.

Czyżbyśmy stali na krawędzi nowego odkrycia, przełomu w dziedzinie gier wideo? Czy musimy z czułością pogładzić na pożegnanie nasze kontrolery, podziękować im za wspólnie spędzone chwilę i cieszyć się ostatnimi miesiącami, które z nimi spędzamy?

Wydaje się, że na to jest o wiele za wcześnie. Warto zauważyć, że prezentując nowe rozwiązania, żadna ze wspomnianych firm nie ukrywała, iż służyć one mają zabawie w rodzinnym gronie (na co wskazują choćby pokazane na filmach charakterystyczne roześmiane twarze rodzin rodem z reklamy). Trudno w tej chwili przewidzieć, czy i w jakim stopniu nietypowe sterowanie sprawdzi się w grach reprezentujących bardziej tradycyjne gatunki, takie jak choćby FPS.

Co więcej, wszystkie kontrolery zmuszą graczy do ruchu, wstania z kanap, machania rękami i wykonywania dziwacznych wygibasów. Nawet do obsługi dashboardu Xboksa trzeba będzie się nieco nagimnastykować. Nie sposób zaprzeczyć, że może to być zabawne (a także, z pewnością, korzystne dla naszej kondycji), ale nie w każdej sytuacji. Trudno bowiem wyobrazić kogoś, kto po ciężko przepracowanym dniu wraca do domu i znajduje w sobie siłę, by brykać przed ekranem jak Tygrysek. W takich sytuacjach prawdopodobnie nic nie zastąpi pada, wygodnej kanapy oraz chwili relaksu z ulubioną grą.

Marzena Falkowska

Dziś premiera jednej z najbardziej oczekiwanych gier tego roku. Do sklepów na całym świece (w Polsce też) trafiła właśnie trzecia część „The Sims”, choć właściwie pisząc o tym programie trudno użyć banalnego słowa „gra”. Simy są bowiem fenomenem – zjawiskiem kulturowym, psychologicznym i socjologicznym. Żaden program nie zrobił jeszcze tak zawrotnej kariery, jak ten prosty (pozornie) symulator ludzkiego życia.

Autorem tej genialnej i jakże prostej idei jest Will Wright, jeden z członków ekskluzywnego i zamkniętego już chyba klubu „game gods”. O popularności „The Sims” najlepiej świadczą liczby – na całym świecie sprzedało się dotąd ponad sto milionów kopii (z czego w naszym kraju ponad milion). Nowa odsłona z pewnością poprawi ten gigantyczny wynik.

Na pierwszy rzut oka w nowej grze nie zmieniło się wiele. Świat Simów tchnie spokojem niespotykanym jak na standardy elektronicznej rozrywki. Zamieszkują go zwyczajni ludzie, zajmujący się najzwyklejszymi rzeczami – pracują, bawią się, jedzą, odpoczywają, śpią. Dla kogoś przyzwyczajonego do ciągłego odpierania najazdów z kosmosu i ratowania ludzkości z wirtualnym karabinem w dłoni – nuda nie do wytrzymania. Ale kiedy bliżej przyjrzymy się życiu Simów okaże się, że może być ono tak fascynujące, jak nasze własne, z tą różnicą, że na egzystencję Sima mamy zdecydowanie większy wpływ, niż na własną.

W „The Sims 3” dostajemy najbardziej rozbudowany edytor postaci, jaki został kiedykolwiek stworzony na potrzeby gry komputerowej. Docenią go z pewnością panie, będące główną grupą odbiorców programu. Można wykreować własne wirtualne ciało w zupełnie dowolny sposób, ubrać je, przybrać i przyozdobić na tysiące przeróżnych sposobów. Potem czeka nas część znacznie ciekawsza – nadanie Simowi osobowości (wybieramy z pośród wielu pięć dominujących cech). Decydujemy o jego temperamencie, zainteresowaniach, aspiracjach (czyli – co uczyni go szczęśliwym – szczęście rodzinne czy kariera astronauty?) oraz, uwaga, o tym, czy nasz Sim będzie dobrym czy złym człowiekiem. Wszystko to,  oraz oczywiście nasze postępowanie, będzie decydować o interakcjach z innymi postaciami.

Sterowanie Simem przypomina nieco opiekowanie się dzieckiem (jeść, spać, nawet siusiu) i nie ma w sobie nic z boskiej potęgi znanej graczom rozmiłowanym w innych gatunkach. „The Sims 3” oferuje eskapizm doskonały, co może być nieco niepokojące, ale z drugiej strony nikt nie może zarzucić, że rozgrywka jest liniowa.

Trzeba pamiętać, by nasz podopieczny (Jaś Lebioda, dobry, mól książkowy, miłośnik sportu, policjant z zawodu) wstał rano do pracy, umył się i ładnie ubrał, zjadł śniadanie, pogawędził z kolegami, wyskoczył na siłownię czy basen, pożyczył książkę z biblioteki, umówił się na randkę (oj, strasznie się trzeba napracować, żeby polubiła nas jakaś Sim-dziewczyna). I wszystko to po to, by osiągnąć wyznaczony życiowy cel i… szczęście.

I mimo braku krwiożerczych potworów z kosmosu, wcale nie jest nudno w zjawiskowo pięknym Sunset Valley. Pierwsze wrażenia – zdecydowanie pozytywne.

Jan M. Długosz

Długotrwała walka pomiędzy graczami państw Zachodu a graczami krajów arabskich wchodzi właśnie w kolejną fazę. Kij w kulturowo-religijne mrowisko wsadził właśnie mały niezależny developer Petrilla Entertainment, wypuszczając „Durka 3D: The Fall of Ahmadinejad„. Nie po raz pierwszy zresztą – założyciel firmy Jesse Petrilla rozdrażnił już muzułmańskich graczy modem do „Duke Nukem” – „Quest for Al-Qaeda” (wiele takich antyislamskich programów powstało na fali oburzenia po zamachach 11/09), a w 2003 roku firma wyprodukowała podobną, budżetową strzelankę zatytułowaną „Quest for Saddam” (pełną humoru, do którego jak ulał pasuje przymiotnik „koszarowy”) – w sequelu gracz walczył z irackimi żołnierzami, by w ostatnim epizodzie stoczyć pojedynek z wąsatym bossem w berecie.

Na odpowiedź drugiej strony trzeba było czekać aż trzy lata – w 2006 roku grupa arabskich modderów występująca pod groźną nazwą Global Islamic Media Front (podejrzewaną nawet o związki z Al-Kaidą) stworzyła lustrzane odbicie FPS-a Petrilli zatytułowane, jakże oryginalnie, „Quest for Bush”. W ostatnim, szóstym levelu („Bush Hunted Like a Rat”) można było wziąć wirtualny odwet na amerykańskim prezydencie.

Piłeczka jest znów po stronie Amerykanów. Kolejną postacią islamskiego świata wziętą na celownik przez Petrillę jest prezydent Iranu. Najnowsza produkcja „Durka 3D: The Fall of Ahmadinejad” rzuca gracza pomiędzy uzbrojonych Strażników Rewolucji, do baz rakietowych mających związek z irańskim programem nuklearnym (z rakietami „Made in Russia”), wreszcie stawia twarzą w twarz z nielubianym na Zachodzie politykiem. Podobnie jak poprzednie tytuły, „Durka 3D” ma charakter komediowy – mnóstwo w niej śmiesznych odgłosów wydawanych przez ginących Irańczyków i podobnie zabawnych, zdaniem autora gagów.

Zapytany o swoje motywacje Petrilla odpowiedział, że humor zawarty w grze ma ośmieszyć irańskiego tyrana (zapominając jednak dodać, że Ahmadinejad, podobnie jak prezydenci Bush i Obama, został wybrany w demokratycznych wyborach).

„Durka 3D” nie spowoduje zapewne internetowo-growej wojny pomiędzy Iranem a Stanami Zjednoczonymi. Jest na to zbyt niszową, zbyt budżetową i zbyt słabą grą. Zasadnicza różnica pomiędzy produkcją Petrilli a programem stworzonym przez Global Islamic Media Front jest taka, że za tę pierwszą trzeba zapłacić 9.95$. Ot, stracie cywilizacji.

Jan M. Długosz