O związkach branży gier z filmowcami z Hollywood, o ukochanych przygodówkach i ulubionych grach, o robieniu pieniędzy i kreatywności rozmawiamy z Peterem Molyneux, szefem studia Lionhead i twórcą m.in. „Fable III”.

Piotr Stasiak: Zajmuje się Pan tworzeniem gier wideo od 1987 roku. Jak branża gier zmieniła się przez ten czas?

Peter Molyneux: Radykalnie. Ostatecznie nasuwa mi się skojarzenie z naszej branży z filmową. Z jednej strony mamy gry-blockbustery, przygotowywane przez olbrzymie studia, pracujące jak Hollywood, z budżetem setek milionów dolarów, wielkimi nazwiskami, olbrzymią machiną promocyjną. A z drugiej – taśmowo tłuczone produkcje kategorii Ż. Byłyby to odpowiednik brazylijskich telenowel ze świata telewizji.

Przez ostatnie kilka lat obserwujemy stałą poprawę, jeżeli chodzi o oprawę gier – jakość grafiki czy dźwięku. Ale czy taki sam postęp dokonuje się w sposobie prowadzenia narracji?

Tak. Choć już wczesne przygodówki: „King’s Quest”, „Broken Sword”, „Day of the Tentacle” miały doskonałe scenariusze. Pamiętam szczególnie ten ostatni – zabawny, odpowiednio długi, przemyślany. Z kolei grą z najlepszą narracją, w jaką kiedykolwiek grałem, jest produkcja z drugiego szeregu „Ico” (z 2002 r.), niesłusznie nieco już dziś zapomniana. Absolutnie zauroczyła mnie tym, jak wielki emocjonalny związek wytwarzał się pomiędzy dwójką głównych bohaterów na ekranie i mną przed ekranem telewizora.

Fot. materiały prasowe

Moim zdaniem w ciągu ostatnich pięciu lat nasze umiejętności – mówię o całej branży – w sposobie opowiadania fabuły znacznie się poprawiły. To oczywiście częściowo wynika z postępu techniki – możliwości jakie daje animacja czy chociażby sposoby umieszczania kamery w trakcie scenek wideo. Nie zmienia to oczywiście faktu, że wiele jeszcze przed nami, szczególnie jeśli chodzi o sposób przedstawiania postaci i sprawienie, aby gracz zżył się z nimi. I w ogóle, aby go obchodziło to, co dzieje się w wirtualnym świecie gry.

Dostaje Pan od wydawcy duży budżet, ale też pojawia się wymaganie, aby udało się sprzedać setki tysięcy kopii gry.

Staramy się tworzyć gry, które są dostępne dla jak największej grupy odbiorców. Stawiamy na opowiedzenie wciągającej historii, musimy też dbać o odpowiednią jakość grafiki, animacji, dźwięku. Nasze ostatnie gry wydawaliśmy na platformę Xbox 360, co od razu determinuje typ odbiorcy – grający na konsolach oczekują od gier przede wszystkim efektownej rozrywki i akcji.

Czy jest sprzeczność pomiędzy zarabianiem sporych pieniędzy na grach a kreatywnością? Jest sporo opinii, że wielkie studia zajmują się produkcją kolejnych sequeli i nie inwestują w nowe pomysły.

Jako osoba odpowiedzialna za kreację zawsze pracowałem w jakichś ramach. Gdy robiłem pierwsze gry, granicą było zapewnienie sobie dochodu na zapłacenie rachunków i coś do jedzenia. Teraz muszę poruszać się w ramach powierzonego mi budżetu. To jest identyczne jak w innych rozrywkowych branżach – muzyce, telewizji, kinie. Nie ma przecież zbyt wielu reżyserów, nawet wśród największych, którzy mogą powiedzieć „chcę zrobić film wszechczasów i stać mnie na to, aby nie zwracać uwagi na koszty”.

Ale też wpadliście w pułapkę produkcji taśmowej. Wasza najnowsza gra to przecież już trzecia odsłona serii „Fable”.

Myślę sobie o tym tak – świat gry „Fable” od 2004 r. zdobył ogromną liczbę fanów. Chcę więc rozwijać ten świat, dodając jednocześnie elementy innowacyjne. Weźmy przykład „Fable 2” – wymyśliliśmy bohaterowi psa-maskotkę, obdarzyliśmy go sterowaną przez program osobowością, aby podążał za graczem krok w krok, po jakimś czasie stając się równoprawnym towarzyszem przygody. To była drobna innowacja, ale zauważona, a potem kopiowana w branży. Znowu nasuwa się porównanie z biznesem filmowym – za jeden z najbardziej oryginalnych obrazów ostatnich lat uchodzi „Matrix”. Nikt jednak nie atakował braci Wachowski za to, że zrobili kolejny film akcji, a wszyscy zachwycali się tym, co zrobili z gatunkiem kina akcji.

Czy wielkie studia i wielcy wydawcy nie są mimo wszystko ograniczeniem dla branży?

Jeśli twórcy gier-blockbusterów nie będą innowacyjni, ich odbiorcy szybko się znudzą. Najbardziej dochodowe serie gier – takie jak np. wojenna „Call of Duty” – wydają kolejny produkt rok w rok. Nie mogą sobie pozwolić na odtwarzanie cały czas tej samej płyty. Myślę, że wbrew obiegowym opiniom, liczba gier, które stają się olbrzymimi sukcesami i potem przekształcają się w serie, całkiem nowe światy, jest stała. Proszę sobie przypomnieć alternatywną rzeczywistość ukazaną w „Bioshock”, przygodówkę „Heavy Rain” czy wreszcie „Uncharted”, którego bohater Natan Drake wyrasta na męskiego konkurenta Lary Croft. To wszystko tytuły z ostatnich trzech lat, wydane przez ogromne studia, ale jednocześnie innowacyjne.

Jak należy robić grę, aby była ona atrakcyjna zarówno dla odbiorców z wieloletnim stażem, jak i kompletnych żółtodziobów?

To jeden z największych problemów, jaki mnie zawsze trapił. Osobiście marzę o takiej grze, która pozwala doświadczonym graczom docisnąć pedał gazu do oporu, ale nieopierzonym pozwoli wejść w swój świat miękko i bezboleśnie. „Fable III” po raz kolejny czyni krok w kierunku ideału – mam nadzieję – choć mam zarówno pewność, że do jego osiągnięcia pozostało jeszcze sporo wysiłku.

Oczywiście pójście po najmniejszej linii oporu to zapytanie przy starcie: hej, jesteś nowicjuszem czy ekspertem. Ale dla mnie to zawsze brzmi idiotycznie. Skąd gracz ma to wiedzieć, skoro dopiero zaczyna grę? Staramy tak się programować, aby gra rozpoznawała umiejętności gracza i elastycznie do nich dostosowała poziom trudności.

Choć akcja gry „Fable III” dzieje się w fantastycznej krainie, epoka w której jest umiejscowiona przypomina XIX wiek. To ciekawy czas – początek rewolucji przemysłowej, narodziny współczesnych społeczeństw i współczesnych filozofii (np. liberalizmu). Ta epoka została wybrana celowo, czy też chcieliście mieć po prostu jako tło wydarzeń ciekawy świat żywcem wyjęty z prozy Charlesa Dickensa?

To był świadomy wybór. Większość bohaterów z Dickensa było albo wewnętrznie skonfliktowanych, albo bardzo mocno zarysowanych – złych lub dobrych. Zaś moralność tamtego świata dopiero się krystalizowała do wzorców, jakie znamy dzisiaj. Na przykład chciałem ukazać traktowanie dzieci i kobiet jako obywateli drugiej kategorii, bo frapowało mnie, jaki to może mieć wpływ na fabułę i świat gry.

Poza tym – dziesięć lat temu siedzieliśmy sobie przy stole i wymyślając „Fable” zauważyliśmy, że w grach RPG zawsze irytuje nas, że większość opowiadanych przez nie historii – nawet jeśli mamy do czynienia z sequelami – ma niewielki związek z poprzednimi. Postanowiliśmy, że stworzymy świat o pewnej stałości, zasadach, prawach, strukturze społecznej. A potem poddamy go cywilizacyjnej ewolucji na wzór tej znanej z naszego, rzeczywistego świata. Kolejne części „Fable” – choć wtedy nie wiedzieliśmy jeszcze, czy powstaną – miały fundować graczom epicką wędrówkę przez kolejne epoki tego alternatywnego świata.

Pierwsza część działa się w czasach Króla Artura i rycerzy Okrągłego Stołu, gdzie dużą rolę gra magia i miecz. Drugą umieściliśmy mniej więcej w epoce Robin Hooda, trzecia zaś od początku miała być w okolicach „naszego” XIX wieku, gdzie magia powoli traci swe znaczenie, a pojawiają się maszyny.

Rozmawiał: Piotr Stasiak
 
Kim jest Peter Molyneux
Ma 51 lat, order Imperium Brytyjskiego i honorowy tytuł wybitnej osobistości branży gier wideo przyznawany przez Akademię Sztuk Interaktywnych i Gier (odpowiednik Oscara za całokształt twórczości). Jego pierwsza gra – symulator prowadzenia własnej firmy – sprzedała się w dwóch egzemplarzach, a po latach odkrył, że jeden z nich zamówiła jego matka. Nie zrażał się jednak tym i w 1987 roku wydał „Populousa” – swą pierwszą grę strategiczną, w której gracz przejmował rolę boga, zarządzającego podległymi mu światami i ich obywatelami (tzw. god-game). Molyneux uchodzi za wynalazcę tego typu gier i znalazł licznych naśladowców. Oprócz rozwijania pomysłów z „Populousa” wyprodukował też m.in. futurystyczną grę RTT „Syndicate”,  wyścigi samochodowe a nawet symulator latającego dywanu „Magic Carpet”. W 2001 roku wyszła kolejna jego słynna god-game „Black & White”, która odniosła ogromny sukces.

W kwietniu 2006 r. Molyneux sprzedał swoje studio Lionhead korporacji Microsoft, dla której produkuje od tamtej pory serię przygodowych gier akcji „Fable”, jedną z flagowych produkcji na konsolę Xbox 360. Od listopada w sprzedaży jest jej najnowsza, trzecia odsłona, która została bardzo dobrze oceniona przez krytyków.

Obszerny wywiad z Peterem Molyneux, stanowiący rozwinięcie powyższego tekstu, ukaże się w specjalnym numerze POLITYKI na Boże Narodzenie, w kioskach od poniedziałku 20 grudnia 2010 r. Kup e-wydanie.

W sierpniu tego roku Liam Fox, minister obrony Wielkiej Brytanii, usłyszał od dziennikarza pytanie, co sądzi o grze „Medal of Honor 2010”. Odpowiedział bardzo emocjonalnie: „Jestem oburzony i wściekły. Trudno uwierzyć, by jakiś obywatel naszego kraju chciał kupić tak antybrytyjską grę”. Minister wezwał jednocześnie sprzedawców do zbojkotowania nadchodzącej premiery (bezskutecznie – program wszedł od sprzedaży w październiku i od razu wskoczył na szczyt list bestsellerów). Co tak rozzłościło Foxa i dlaczego właściwie minister obrony atomowego mocarstwa uznał za stosowne wypowiadać się w tak błahej kwestii?

Czytelników Technopolis zachęcam do lektury artykułu „Znów strzelają do gier„.

JMD

Polecamy także:

„Medal of Honor 2010” – recenzja kampanii dla jednego gracza

Adam Szymczyk: Jak się czujesz jako indywidualny mistrz Polski FIFA 11 na Peceta?

Bartosz „Bartas” Tritt: Jestem bardzo szczęśliwy i szczerze powiedziawszy nie spodziewałem się tego.

Wiele osób mówiło, że jesteś faworytem.

Tak, byłem faworytem, ale na mistrzostwach był też Bartosz „Homer” Piętka z Universal Soldiers, którego nie było na tegorocznych Finałach Ligi Cybersport, a który reprezentuje bardzo wysoki poziom. Miałem z Nim w półfinale bardzo ciężkie mecze, ale Homer popełnił w trzecim meczu błąd i udało mi się dostać do finału.

Co z polską sceną FIFA po tej imprezie? Coś się zmieni?

Po tej może nie. Ale mówiąc o FIFA i porównując z poprzednimi latami to progres jest strasznie duży. Na scenę FIFA przechodzą gracze z Pro Evolution Soccer, widzą, że gra jest naprawdę fajna i jest rywalizacja w duchu fair play. Myślę, że scena będzie się dalej rozwijać.

Zwyciężyłeś także w indywidualnym turnieju FIFA szóstej edycji Finałów Ligi Cybersport. Co jeszcze udało Ci się osiągnąć oprócz tych sukcesów?

Dwa razy zdobyłem wicemistrzostwo drużynowe Polski w FIFA. Najpierw był to Team NearGames w FIFA 06, potem z Betsson Voodoo Gaming w FIFA 10. Betson Voodoo Gaming nazywa się teraz Voodoo Gaming. W międzyczasie zdobyłem również jedno indywidualne wicemistrzostwo Polski w FIFA 08.

Po prawej Bartosz „Bartas” Tritt.

Nie taki trening straszny

Jaki jest Twój reżim treningowy?

Nie mam żadnego musu, po prostu gram jak mi się chce. Jeżeli czuję, że mi nie idzie to nie gram, bo nie ma sensu bić głową w mur i przegrywać mecze, skoro można odpocząć, nabrać sił, na przykład obejrzeć mecz i poczuć: – o zagram tak jak oni tutaj, tak podam. Od razu wtedy jest inna wena.

Czyli nie katujesz?

Nie. Staram się po prostu żeby to nadal była przyjemność, bo nie chciałbym, żeby granie zajęło mi mój prywatny czas, który sobie organizuję. Akurat FIFA nie potrzebuje tyle treningu ile Counter-Strike.

A jak z przygotowaniami do Pecetowych Mistrzostw Polski?

Zrobiłem tak jak przed Ligą Cybersport, czyli w ostatnim tygodniu zagrałem jakieś siedem meczy. Miałem nadzieję, że może się akurat uda złapać świeżość na ten turniej i rozegrać mecze na  najwyższym poziomie.

W Counter – Strike są klany. A jak sprawa ma się z FIFA?

W poprzednich częściach FIFA były tzw. Klanówki, to znaczy mecze i pojedynki klanowe. Na e-sportowej scenie mamy normalne klany, organizacje takie jak w Counter-Strike’u. Dla przykładu Voodo Gaming ma też dywizje FIFA. A co do samych gier, które co roku mają nową wersję to wygląda to tak, że w zeszłych częściach, czyli FIFA 05, 06, 07, 08, 09 grało się klanówkę pięć na pięć, losowało się pary i grało się mecz i rewanż. Każdy z graczy prowadził własną drużynę, toczył pojedynki jeden na jeden i był niezależny od innych zawodników. Za to w FIFA 10, która wzoruje się na scenie niemieckiej doszło do rewolucji.

Na czym ona polega?

Chodzi o to, że każdy może być każdym zawodnikiem ze swojej drużyny a piłkę podaje się do kolegi z którym porozumiewamy się przez Ventrilo czy TeamSpeak. Teraz w turniejach drużynowych gramy mecze trójką graczy na przeciwną trójkę. FIFA drużynowa nie zależy już tylko od indywidualnych umiejętności, ale też w dużej mierze od komunikacji. Będziemy musieli sobie podpowiadać tekstami typu („cofnij się do obrony”, „ja tu pokryje, Ty kryj tego na dole” albo „podaj, strzelaj”).

Ten typ grania obowiązywał co prawda na konsolach, ale na konsolach nie ma tak rozbudowanej e-sportowej sceny jak na komputerach i w związku z tym nowa FIFA 11 niesie naprawdę duże zmiany.

Jakie są najlepsze drużyny w FIFA?

Chelsea, Real, może Brazylia…

A jaka jest Twoja ulubiona drużyna, zawodnik i jakich używasz taktyk by wygrać?

Moją ulubioną drużyną jest Barcelona, ale niestety w FIFA Barcelona ma za słabych fizycznie zawodników, wszyscy są strasznie mali i ogólnie mówiąc trzeba bardzo dużo wytężać umysł, bardzo ładnie, taktycznie rozgrywać żeby mieć jakąkolwiek szansę by Barceloną coś wygrać.

Natomiast kiedy gram w FIFA wybieram Chelsea i standardowo ustawienie zawodników w rozkładzie 4:1 2:1:2. Gram wiele piłek na bardzo mocnego fizycznie Didiera Drogbę, który strzela praktycznie większość bramek.

Chelsea jest najlepszą drużyną w FIFA we wszystkich dotychczasowych częściach, czy jest tak, że każda nowa odsłona ma swoją najlepszą drużynę?

Każda część i różnie to bywa. Akurat w tej FIFA jest Chelsea, wiem, że w FIFA 10 na PS3 też była Chelsea a w FIFA 10 na PC była to Brazylia. Podobnie jak w FIFA 09 też. A we wcześniejszych częściach najmocniejsza była np. Francja.

Polska rzeczywistość

Masz jakąś grupę fanów, czy w ogóle czujesz się jak gwiazdor? Jak w ogóle byś to opisał? E-sport jest mimo wszystko młodym zjawiskiem i interesuje mnie jak Wy – zawodnicy jesteście postrzegani przez polskie społeczeństwo, czy w ogóle jesteście zauważani, jak to wygląda z Twojej perspektywy?

Zauważyłem, że media zaczęły się coraz bardzie interesować e-sportem. Nie ukrywam, że mam nadzieję, że kiedyś może stanie się tak jak w Korei, gdzie gracze zarabiają po kilka tysięcy euro na miesiąc, gdzie to jest ich sport narodowy popularniejszy niż piłka nożna.

Oni po prostu pracują grając.

Tak, oczywiście, ale my – gracze FIFY raczej nie jesteśmy tak rozpoznawani jak np. piątka graczy z Frag eXecutors, która jeździ po całym świecie, wygrywa i sam widziałem już takie akcje jak w Korei, gdzie rozdawali autografy.

A Ty dałeś już komuś autograf?

Nie, jeszcze nie.

Co Twoim zdaniem ludzie w Polsce wiedzą o e-sporcie?

Na pewno mało. Panuje taki stereotyp, że gracz profesjonalny, zawodowy to taki muł komputerowy, który siedzi przed ekranem sześć godzin, nie ma życia prywatnego, nie wychodzi na imprezy ale tak oczywiście nie jest. Studiuję na turystyce i rekreacji i godzę te dwie rzeczy, wychodzę na imprezy, mam znajomych. Choć cały czas jest jeszcze tak, że koledzy czy koleżanki mówią mi czasem np. „jak Ty możesz grać i się tym zajmować, wyjdź z nami”. I oczywiście, że wychodzę, ale czasem po prostu zwyczajnie nie chcę mi się gdzieś wychodzić. Potem oczywiście padają teksty, że nie wyszedłem bo grałem i tak dalej. Tak po prostu nie jest.

Co robić? Grać!

Czy masz już jakieś propozycje grania zagranicą i co o tym sądzisz?

Jeżeli chodzi o grę w zagranicznych klanach to nie. Wolę polską scenę, która jest raczej godna zaufana i dopięta na ostatni guzik. Nie ma co ufać zagranicznym drużynom, już wiele osób się na tym przejechało – warto jest grać na polskim podwórku bo naprawdę jest coraz lepiej. A jeżeli będzie jakiś turniej zagraniczny, to postaram się pojawić, pewnie moja organizacja też będzie chciała żebym się pojawił, dlatego czekam.

Jakie byś dał wskazówki dla graczy, którzy chcieliby pójść w Twoje ślady. Co trzeba robić?

Według mnie trzeba wytrwale grać, mieć dużo sparingów. Nie może być tak, że ludzie się załamują po pierwszych przegranych meczach. Kiedy ja zaczynałem swoją przygodę z FIFA dostawałem naprawdę straszne cięgi, bo to było 0:7, 0:9 i tak to szło przez dłuższy czas. Dużo nie wygrałem przez te wszystkie lata i dopiero teraz udało się w jednym sezonie wygrać takie dosyć poważne turnieje. Myślę, że to jest ten sezon.

A gdybyś miał przekonać osoby które nigdy nie słyszały o e-sporcie albo w jakiś sposób są do niego uprzedzone, jakbyś je do tego zachęcił?

Po prostu proponuję spróbować, obejrzeć, pograć sobie zwyczajnie dla zabawy z ludźmi z Internetu. Można wejść do specjalnych salonów, mając oczywiście oryginalną FIFA, pograć  z ludźmi z całego świata i spróbować swoich sił. Jeżeli kogoś to wciągnie to zacznie grać. A jeżeli nie, no to niestety odłoży i może zacznie grać w Counter-Strike’a.

Dziękuję za rozmowę

Rozmawiał Adam Szymczyk

Polecamy także:

Polski e-sport inaczej

Rozmowa z członkami drużyny Frag eXecutors