Mamy do czynienia z zupełnie nową sytuacją. Hakerzy postanowili zrobić sobie safari, którego celem jest upokorzenie kolejnych największych firm produkujących gry, a trofeami wrażliwe dane osobowe użytkowników, korzystających z rozbudowanych wirtualnych systemów bezpieczeństwa. Systemy te, co pokazała cała seria ataków, są albo niewystarczające i dziurawe, albo de facto wcale ich nie ma i dla wprawnych cyber terrorystów nie są one żadną zaporą.

Tak właśnie stało się w przypadku ataku na Sony i jej sieć Playstation Network. I choć inne firmy również bardzo ucierpiały w konfrontacji z cyber przestępcami, nie ulega wątpliwości, że to właśnie Sony najbardziej na hakerskich atakach straciło.

Skala
Samo PSN najgorsze ma już za sobą. Po ponad trzech miesiącach sieć powróciła do stanu sprzed awarii. PSN zostało wyłączone w środę 20 kwietnia z powodu gigantycznej kradzieży danych z serwerów, która miała miejsce 16 i 17 kwietnia. Serwis miał być czynny niedługo po wyłączeniu, ale szybko stało się jasne, że gracze będą musieli poczekać dłużej niż to było planowane. Wśród medialnego chaosu trudno było o jednoznaczne informacje, co jeszcze bardziej potęgowało niepewność i złość ze strony poszkodowanych. Niestety nadal nie wiadomo, co się dokładnie stało i dzieje się obecnie z danymi użytkowników PSN, choć przedstawiciele Sony zapewniali, że zasadniczo wszystko jest już pod kontrolą.

Hakerzy ukradli dane około 77 milionów kont użytkowników Playstation Network. Konta te były połączone z około 37 milionami Playstation 3 i 16 milionami Playstation Portable i, co chyba najbardziej druzgocące, z 10 milionami numerów kart kredytowo-płatniczych.

Fot. Wikipedia

Wiadomo już, że hakerzy oprócz sieci PSN zaatakowali także serwery Sony Online Entertainment, skąd wykradli dane 24,6 miliona kont w tym: imiona, nazwiska, daty urodzenia, informacje o płci, adresy zamieszkania, adresy e-mail, numery telefonów, nazwy kont SOE oraz hasła dostępu do nich. W ręce cyberprzestępców mogły też wpaść nieaktualne dane z 2007 roku z około 12 700 numerami kart kredytowych i płatniczych z terminami ważności i poleceniami wpłaty u blisko 10 700 osób.

Sony potwierdziło, że współpracuje z FBI w celu złapania autorów hakerskiego ataku, a także, że nie wierzy w to, że informacje o kartach kredytowych graczy zostały wykradzione. Niemniej apeluje do klientów, by czujnie obserwowali swoje wyciągi bankowe. Problem ewentualnej kradzieży aktywnych numerów kart kredytowych dotyczy około 10 z 77 milionów użytkowników Playstation Network.

Dodatkowo w celu przeprowadzeniu niezależnego dochodzenia Sony wynajęło takie firmy jak Protiviti, Guidance Software i Data Forte, a w sprawie zabezpieczeń Sony nawiązało współpracę z firmą Symantec znaną z produkcji oprogramowań antywirusowych Norton. Ochrona systemu ma być teraz wzmocniona poprzez monitorowanie i odpowiednio wczesne wykrywanie zagrożeń. W czasie wyłączenia PSN po sieci krążyły różne zatrważające informacje dotyczące braku odpowiednich zabezpieczeń Sony. Jedna z nich głosiła, że PSN funkcjonowało na starej wersji podatnego na ataki serwera Apache,  nawet bez żadnego Firewalla. 
Straty wynikłe z ataku hakerów na serwery Sony szacunkowo wyceniło na około 14 miliardów jenów, czyli w przeliczeniu ponad 170 milionów dolarów. Firma przyznała, że nie jest znany szacunkowy koszt kradzieży informacji osobistych programu ochrony klientów. Jak podaje firma, program ten obejmuje określoną kwotę na ubezpieczenia mające być pokryciem ewentualnych strat wynikłych z kradzieży tożsamości. Na razie jednak nie ma informacji o takich nadużyciach. Nie licząc samej kradzieży rzecz jasna.

W koszty ataku wliczono także m.in. program „Welcome back”, obsługę klienta czy poprawę bezpieczeństwa. Sony musi się także liczyć z wytoczonymi przez rozgoryczonych użytkowników procesami sądowymi. Jedno jest pewne. Raz utracone zaufanie bardzo trudno odbudować.

„Welcome back”
I choć Sony, po tym jak wyłączyło PSN, blisko tydzień zwlekało z upublicznieniem informacji, że atak w ogóle miał miejsce, to widać wyraźnie, że japońska firma bardzo chce wynagrodzić graczom stres i niedogodności związane z utratą ważnych danych.

Sony chce naprawić relacje z graczami pakietem „Welcome back”, w którego skład wchodzi darmowa 30 dniowa subskrypcja Playstation Plus. Ci, którzy są już jej użytkownikami otrzymają dodatkowe 60 dni  darmowego  korzystania z usługi. Z kolei subskrybenci niedostępnego w Polsce Music Unlimited Premium otrzymają dodatkowe 30 dni darmowej zabawy.

Oprócz tego gracze w rekompensacie za wszelkie niedogodności mogą ściągnąć dwie wybrane przez siebie gry z pięciu dostępnych na PS3 i dwie z czterech dostępnych na PSP.
Dwie gry, z których można wybierać to w wypadku PS3: „Dead Nation”, „inFAMOUS”, „LittleBigPlanet”, „Super Stardust HD”, „Wipeout HD + Fury”, a w przypadku połączonego konta PSP: „Little BigPlanet” (PSP), „ModNation Racers”, „Pursuit Force”, „Killzone Liberation”. Dodatkowo Sony zapewnia użytkownikom Playstation Network 100 wirtualnych przedmiotów w Playstation Home.

Dobić Sony
Cyberterroryści wyraźnie uwzięli się na japońskiego giganta. Równo miesiąc po atakach na PSN 16 i 17 maja zaatakowane zostało 200 kont użytkowników japońskiego dostawcy mobilnego internetu So-Net należącego do Sony. W wyniku ataku 128 klientów straciło punkty o łącznej wartości 1,225 USD. Hakerzy włamali się także do 90 kont e-mailowych użytkowników. 

Jakby tego było mało, 3 czerwca grupa hakerska LulzSec pochwaliła się atakiem na Sony – konkretnie na usługę SonyPictures.com, z której wykradła dane osobowe ponad miliona użytkowników, 3,5 miliona plików muzycznych i dane administratorów serwera. Hakerzy po raz kolejny skompromitowali japońską firmę i jej zapewnienia o bezpieczeństwie, udowadniając, że nie dość, że ukradzione dane nie były zaszyfrowane, to jeszcze włamując się na serwery użyli jednego z najłatwiejszych sposobów czyli tzw. „zastrzyku” SQL polegającego na wykorzystaniu luk w zabezpieczeniach aplikacji internetowych.

Jednak Ci, którzy myśleli, że hakerzy darują sobie po atakach na Sony musieli się srodze rozczarować. Kolejne ataki tylko potwierdziły, że wszyscy w branży gier mogą być zagrożeni. Uporządkujmy zatem fakty, co w ostatnim czasie ze względu na wspomniany informacyjny chaos mogło być chwilami dość trudne.

Square Enix: 15 maja Square Enix potwierdziło, że zaatakowane zostały serwery Eidos Montreal i gry „Deus Ex: Human Revolution”. Hakerzy wykradli ok. dwadzieścia pięć tysięcy adresów e-mail subskrybentów biuletynu firmy i ponad trzysta pięćdziesiąt dokumentów CV kandydatów starających się o pracę w Square Enix. Niedługo po ataku serwery zostały wyłączone, a firma rozpoczęła śledztwo i wdrażanie nowych zabezpieczeń przy zapewnianiu, że bezpieczeństwo swoich serwisów traktuje bardzo poważnie. Adresy mailowe podobno nie są powiązane z osobistymi danymi użytkowników, a na stronach serwisów nie przechowywane są żadne informacje o kartach kredytowych, z czego ma wynikać, że atak nie był aż tak poważny.

Nintendo: 5 czerwca Nintendo poinformowało, że również padło ofiarą cyberataku. Hakerzy uderzyli w serwery japońskiej firmy, ale nie udało im się wykraść cennych danych osobowych. Włamywacze zdobyli jedynie plik konfiguracyjny serwera. Nintendo częściowo wyłączyło swoją stronę internetową i zapewniło, że zaatakowane strony nie zawierają takich danych jak numery kart kredytowych czy adresy, więc nie ma ryzyka ich wycieku. Do ataku na swojej stronie Twittera bezczelnie przyznała się grupa LulzSec.

Codemasters: 10 czerwca Codemasters poinformowało, że zostało zaatakowane  3 czerwca. P początkowych zapewnieniach, że wykradziono tylko dane administracyjne firma przyznała, że hakerzy atakując strony Codemasters.com oraz serwisy z związane z grą  DiRT 3 a także sklep internetowy Codemasters Estero weszli w posiadanie danych tysięcy użytkowników, w tym ich: imion, nazwisk, loginów, haseł dostępu, adresów zamieszkania, e-mail i IP, numerów telefonów, dat urodzenia, gametagów Xbox Live, i biografii. W związku z tym, że Codemasters korzysta z zewnętrznych firm do przetwarzania płatności, numery kart kredytowych i inne dane o płatnościach miały nie wyciec.

Epic Games: 11 czerwca Epic Games poinformował użytkowników drogą mailową, że hakerzy zaatakowali strony i fora firmy, na skutek czego mogli zdobyć adresy e-mail i zaszyfrowane hasła. Hasła w postaci zwykłego tekstu nie zostały ujawnione, choć jest możliwość do ich dotarcia poprzez atak na hasła zaszyfrowane. Nie wyciekły także żadne dane finansowe, jak choćby te dotyczące kart kredytowych. Skala włamania nie była tak duża jak w przypadku Codemasters, a firma zrestartowała hasła dostępu i drogą mailową poprosiła o ustalenie nowych.

Bethesda: Tu również straty nie były wielkie. Skradziono hasła, loginy i adresy e-mail użytkowników forum firmy. Nie skradziono danych dotyczących płatności. Do włamania przyznało się LulzSec, zamieszczając przed atakiem dwa chamskie wpisy na swoim koncie na Twitterze: „Chcieliśmy zatrzymać dla siebie tę małą skrzynię ze skarbem, jednak ugryziono nas w dłonie. Pomódlcie się, użytkownicy Brinka >:]” oraz „Big lulz nadejdzie w niedalekiej przyszłości. Pora pokazać tym dziwkom, jak to się robi”.

Logo LulzSec

Wygląda na to, że jedną z ulubionych metod komunikacji ze światem (i swoimi fanami) hakerów z LulzSec i Anonymous stały się kampanie viralowe w pełni wykorzystujące możliwości nowych mediów. Bioware: 14 czerwca hakerzy zaatakowali kanadyjskie studio Bioware – konkretnie system forów społecznościowych BioWare i EA, w wyniku czego wykradziono dane blisko osiemnastu tysięcy użytkowników, w szczególności szkodząc na forum gry Neverwinter Nights. W ręce hakerów mogły wpaść takie dane jak loginy, hasła, adresy e-mail i daty urodzin. Wszyscy korzystający z forów i sieciowych usług EA powinni zmienić hasła dostępu. Firma twierdzi, że numery kart kredytowych zostały bezpieczne. BioWare szybko poinformowała o całym zajściu i zapewniła, że sytuacja została opanowana.

Jakby tego było mało, tego samego dnia LulzSec zaatakowało nie tylko strony producentów gier bądź fora, ale również same gry. Były to: Minecraft, EVE Online i League of Legends. Hakerzy uniemożliwili graczom  logowanie się na serwery obsługujące gry. Dostało się także serwisowi The Escapist, który bardzo negatywnie odnosił się do działań hakerskiej grupy (strona została zdjęta przez hakerów 14 czerwca).

Sega: 16 czerwca doszło do kolejnego ataku na branżę gier, tym razem padło na Segę. Hakerzy włamali się do należącego do wszystkich serwisów firmy systemu Sega Pass, w wyniku czego w ręce cyberterrorystów wpadły adresy mailowe, daty urodzeń oraz zaszyfrowane hasła dostępu. W porównaniu z innymi atakami szkody są stosunkowo niewielkie. Jak na razie nikt do ataku na Segę się nie przyznał. LulzSec stwierdzili, że kochają produkowaną przez Segę konsolę Dreamcast i chcą pomóc w firmie w odnalezieniu sprawców.

Nie tylko gracze
Warto odnotować, że choć producentów i graczy dotykają ogromne nieprzyjemności, to niebezpieczeństwa cyberterroryzmu nie dotyczą wyłącznie świata wirtualnej rozrywki. To również ogromny problem innych firm, organizacji, osób prywatnych, najróżniejszych systemów danych a nawet rządów państw. Świetnym przykładem jest tu właśnie Anonymous. Grupa opisująca się jako walcząca o wolność słowa, posiadająca podobnie jak LulzSec swoją stronę na Twitterze, brutalnie atakuje nie tylko Sony, ale także firmy Visa, Mastercard czy Paypal. (Anonimowi twierdzą, że atakując firmy i rządy prowadzi kampanię w obronie Juliena Assange’a)
Miały już także miejsce pierwsze aresztowania związane z atakami. 10 czerwca w piątek hiszpańska policja aresztowała trójkę hakerów z grupy Anonymous mających według hiszpańskich służb należeć do liderów grupy.

Flaga Anonimowych. Fot. Wikipedia

Hakerów zatrzymano w Alicante, Almerii i Barcelonie. Zostali oni oskarżeni o atak na Playstation Network, dwa główne hiszpańskie banki, włoską firmę energetyczna Enel a także rządowe strony internetowe: Egiptu, Algierii, Libii, Iranu, Chile, Kolumbii i Nowej Zelandii. W ich domach znaleziono dowody świadczące o nielegalnej działalności, a także, co jeszcze ważniejsze, prywatną korespondencję z innymi anonimowymi. Aresztowanym grozi od 2 do 3 lat więzienia. Policja nie ujawniła jak wpadła na trop hakerów.

W poniedziałek, 13 czerwca w 11 prowincjach Turcji zatrzymano grupę 32 tureckich hakerów należących do Anonymous i  podejrzanych o przeprowadzenie serii cyberataków nie tylko na branżę gier, ale i rząd Turcji. W ostatnich dniach lipca miały też miejsce zatrzymania na terenie Stanów Zjednoczonych gdzie aresztowano 16 podejrzanych o ataki na Sony i inne korporacje.

Sony jako pierwsze rzuciło podejrzenie, że za atakiem stoi Anonymous. W oficjalnym liście do amerykańskiego kongresu, który zażądał wyjaśnień w sprawie afery PSN tuż po kwietniowych atakach, jeden z szefów Sony Kaz Hirai napisał, że jeden z plików znalezionych po włamaniu podpisany był jako „Anonymous”. I choć sama grupa wydała „oficjalne” stanowisko, w którym zaprzecza, że miała z atakiem cokolwiek wspólnego, to sprawa jest o tyle problematyczna, że Anonymous nie ma czegoś takiego jak przedstawiciele czy oficjalne władze. Zatem możliwe, że zarówno ktoś się pod Anonymous podszywa, jak i to, że ktoś z tej grupy brał jednak udział w akcji. Podobnie możliwe jest, że po atakach na Sony część anonimowych postanowiła się od grupy odłączyć i zacząć działać na własną rękę. Inna, można powiedzieć „konkurencyjna” grupa hakerów – LulzSec, podobnie jak Anonymous, przechwala się w Internecie swoimi osiągnięciami, wprowadzając do całej sytuacji element niewątpliwie chorej rywalizacji. Jedno nie ulega wątpliwości – atak na PSN to największa kradzież danych osobowych w historii i ogromny cios w samą branżę gier. Późniejsze ataki choć mniejsze w swej skali udowodniły z kolei, że nie tylko Sony ma ogromny problem z zabezpieczeniami baz danych.

Mamy do czynienia z końcem pewnej epoki. Wydaje się jasne, że nieważne jak bardzo jako gracze, a szerzej – użytkownicy różnorakich internetowych serwisów, jesteśmy zapewniani o bezpieczeństwie umieszczanych na serwerach danych, to możemy takie historie włożyć między bajki. Już chyba lepiej na wszelki wypadek od razu sprzedać swoje dane na czarnym rynku. Będziemy przynajmniej mieli już to z głowy…

Adam Szymczyk

Adam Szymczyk: O czym są napisane przez Ciebie „Wybuchające Beczki”?
Krzysztof Gonciarz: Jest to przede wszystkim książka dla graczy, ludzi którzy mają jakiś kontakt z grami wideo, w pewnym sensie z nimi żyją i są dość na bieżąco z tym, co się dzieje. Moja książka ma na celu pewnego rodzaju aktywizację tych graczy – namówienie ich, żeby podchodzili do swojego hobby bardziej analitycznie, bardziej kreatywnie i też w pewien sposób próbowali dać coś w zamian – nie tylko chłonąć kolejne tytuły, ale też spróbować je publicznie konstruktywnie krytykować.

Mówiłeś o swojej książce, jako swoistym fundamencie krytycznej analizy gier wideo. Na czym ten fundament miałby się opierać?
Z grubsza chodzi o to, żeby gracze byli świadomi tego jakimi sposobami gry do nich przemawiają, w jaki sposób są przez nich doświadczane i jak można zdekonstruować ich odbiór. Uświadomić ich jak na przykład konstruowane jest tempo gry, jak jest zmieniane, regulowane, jakimi dokładnie środkami został zbudowany poziom trudności. Chodzi o to, by być świadomym trików i sposobów, w jaki takie elementy są konstruowane.

Z kolei w warstwie treści i fabuły historia w grach opowiadana jest na bardzo różne sposoby i różnymi kanałami jest przekazywana – czasem nawet nie jesteśmy świadomi, skąd w grze mamy pewną informację, ponieważ skrawki przedstawionego świata i skrawki fabularne są nam podawane momentami w zaskakujący sposób (na przykład poprzez jakiś zawieszony w pomieszczeniu obraz, na który podczas odwiedzania danej lokacji możemy zwrócić uwagę bądź nie). Myślę, że świadomość tych wszystkich środków jest bardzo ważna, a podejście o którym mówię jest w tym momencie wśród graczy i ogólnie mówiąc entuzjastów gier wideo mocno zaniedbane.

Dominuje granie bezrefleksyjne?
Tak, zdecydowanie. Przy czym to, co chcę tutaj osiągnąć, to jest jakiś rodzaj synergii pomiędzy światem tworzenia gier – światem game developingu – a światem ich odbierania, degustacji.
Pomiędzy tymi dwiema dziedzinami branży gier wideo jest w tym momencie bardzo wyraźna ściana. Gracze niekoniecznie wiedzą jak działa ta druga strona. Jest w tym pewne zaniedbanie i myślę, że spopularyzowanie tej wiedzy spowodowałoby, że gry jako takie też zaczęłyby się szybciej rozwijać.

Rozumiem. A czy nie masz takiego poczucia, że ta ściana o której wspominałeś jest raczej ścianą mentalną, psychologiczną, intelektualną?
Oczywiście, że tak.

No bo czy nie jest tak, że żyjemy w czasach w których jest o wiele łatwiej niż kiedykolwiek wcześniej wejść do świata gier, konkretnie ich tworzenia; fenomen Steam’u, gier niezależnych, gier tworzonych oddolnie przez małe grupki ludzi, często przez pojedynczych graczy, także fenomen modów, wszystkiego co nazywany emergentnym podejściem do gier. Zastanawiałem się po prostu jak pisałeś w książce o graczach? O tym, co znaczy bycie krytycznym graczem? Czy to trochę nie za mało? Czy nie jest tak, że współczesne media tak nas rozleniwiły, że de facto bardzo dużo już nam umożliwiają?
Myślę, że jeśli mówimy ogólnie o wypowiadaniu się o grach, a zwłaszcza o publicznym wypowiadaniu się na ich temat, czyli właśnie dawaniu takiej informacji zwrotnej światowi game developingu, to istniejąca w tym momencie poprzeczka wejścia jest bardzo wysoko zawieszona.

Oznacza to, że by wypowiadać się publicznie o grach, trzeba umieć pisać artykuły w składny sposób; składać zdania czy robić filmy. Mniejsza już o medium, którym chcemy się posłużyć, ale myślę, że bardzo niesłusznie jest to ograniczenie formy. Że człowiek musi tak jakby w publiczny, czasem dziennikarski, czasem ogólnie „medialny” sposób formułować wypowiadane myśli. A najważniejsza jest informacja a nie forma. Nawet na Twitterze w 140 znakach komentarza da się zawrzeć bardzo cenną informację, która jest wartościowa i dla świata game developingu i dla graczy. To jest takie proste i da się to zrobić.

I to już jest emanacja tego gracza krytycznego o którego walczysz?
Jest to jakaś realizacja tej idei, przy czym nie można się tylko do tego ograniczać. Chodzi o pewien mentalny proces, który za tym stoi – żeby gracz się po prostu nad pewnymi rzeczami zastanawiał i starał się być bardziej aktywny w tym co robi, a nie był człowiekiem, który gier wideo tylko doświadcza myśląc, że granie jest tylko rozrywką i sposobem spędzania (ewentualnie marnowania) czasu, jak niektórzy to przedstawiają. Chodzi więc o kreatywne myślenie w trakcie grania.

Czy Twoje rzucenie tych różnych, niektórych naprawdę ciekawych sposobów intelektualnej gimnastyki podczas grania można odczytywać jako próbę powiedzenia, że granie może być też intelektualną przygodą? Czy także takie wyzwanie sobie postawiłeś?
Tak, jak najbardziej o to chodzi. Idąc krok dalej – myślę, że ta książka czy ogólnie to, w co ja wierzę dowodzi, że nawet gra pozornie prosta może być takim intelektualnym ćwiczeniem. Jeśli gra przykuwa naszą uwagę i zatrzymuje nas przy sobie, nawet jeśli jest najprostsza, pozornie najgłupsza i płytka, to przykucie naszej uwagi jest osiągnięte pewnymi środkami. A te środki są bardzo słabo zbadane i mało graczy jest ich świadomych.

Najnowszy raport IAB pokazuje, że przeciętnym użytkownikiem gier social jest, uśredniając, 40-letnia kobieta. Mamy zatem coraz bardziej do czynienia z redefinicją definicji gracza. Czy Twoim zdaniem kategoria gracza, jako słowa określającego, jest adekwatna? Kto to w ogóle ma być?
W takich statystykach zawsze dokonywane jest pewne uproszczenie. Jeśli mówimy o takich statystykach, danych jak średni wiek, procent kobiet grających, musimy bardzo precyzyjnie określić termin gracz. Na pewnej intuicyjnej płaszczyźnie – mówię o intuicji ludzi zajmujących się bardziej grami  mainstreamowymi. A w przypadku, kiedy porównujemy to do Facebooka który ma dzikie miliony ludzi?

Zynga i FarmVille…
…to termin mainstream powoli przestaje być adekwatny i to my, czyli właśnie gracze mainstreamowi tak naprawdę zaczynamy być tym „Indie”. W takich statystykach jest często dużo niedookreślenia i myślę, że trzeba na to uważać.

Co „Wybuchające Beczki” pokazały Ci odnośnie środowiska graczy w Polsce? Czy są to ludzie w jakiś sposób skupieni wokół jednej idei, czy są to może grupy skupione wokół danych tytułów? Jak to wygląda z Twojej perspektywy – kogoś kto napisał książkę o grach w Polsce, co cały czas jest u nas dość elitarną sprawą, bo samych książek o grach jest w Polsce jak na lekarstwo?
Myślę, że to co towarzyszy tej książce, cała jej otoczka, zainteresowanie jakie udało się wykreować dowodzi, że gracze czują po prostu taką potrzebę…

Rozmowy? Spotkania?
Tak dokładnie, czują potrzebę jakiegoś dialogu na ten temat a także aktywizacji ich ukrytych energii twórczych. Ludzie chcieliby się związać z grami wideo, a nie mają pomysłu jak to zrobić. Nie ma „instytucji” człowieka, który zna się na grach, rozumie jak działają gry postrzegane jako coś wartościowego. „Znanie się na grach” jest w tym momencie, w niektórych kręgach określeniem wręcz pejoratywnym.

Jak widzisz przyszłość gier? Mówiłeś wielokrotnie, że nie jesteś najbardziej kompetentnym człowiekiem, nie wiesz czy w ogóle jest w branży ktoś taki, kto może jasno powiedzieć jaka będzie przyszłość gier. Ale jaki jest najbardziej ciekawy kierunek, w którym Twoim zdaniem mogą pójść gry wideo – zarówno pod względem treści, technologii, jak i gameplay’u? Co będzie Twoim zdaniem najbardziej intrygujące?
W tym momencie jestem najbardziej ciekawy jak skończy się trwający proces miniaturyzacji gier, to znaczy przerzucenia rynku gier z konsol i sprzętów dedykowanych np. na smart fony, na urządzenia nie dedykowane wyłącznie grom, co samo w sobie jest pewnym zamknięciem koła.

No bo jeżeli mówimy, że granie wzięło się po części z komputerów i zaliczyło długi romans z konsolami i dedykowanymi sprzętami, to teraz jakby wraca do urządzeń uniwersalnych. Na przykładzie App Store – sklepu elektronicznej dystrybucji Apple widzimy, że jest tam bardzo dużo treści. Można się z tego cieszyć, ponieważ po prostu powstaje tam dużo fajnych, wartościowych rzeczy, ale z drugiej strony istnieje problem selekcji tych najlepszych.

Niskie ceny prowadzą do bardzo ostrej konkurencji, i sytuacji w której wielu twórców mimo, że na to zasługuje, nie jest w stanie zarobić na swoich produkcjach. Z drugiej strony często giną także wartościowe produkcje, ponieważ bariera wejścia do branży gier zostaje w tym momencie obniżona. Konsekwencje tego procesu mogą się okazać bardzo różne.

Bardzo dziękuję.
Dzięki.

Rozmawiał Adam Szymczyk

Recenzja: „Wybuchające Beczki – zrozumieć gry wideo”…

Dawno, dawno temu, choć nie w tak odległej galaktyce mieliśmy w Technopolis cykl pt. „Ludzkie oblicze Dartha Vadera”, zawieszony z powodu – „po pierwsze, nie mamy armat”… Jednak kto szuka, ten w końcu znajdzie – mamy oto przyjemność przedstawić szanownym Czytelnikom kolejny genialny filmik, w którym znajdziecie niemal wszystko, co może Was zainteresować. Przestrzegam jednak przed zbyt lekkim potraktowaniem tematu (szczególnie panów).

Filmik, który wyreżyserował Zachary Levi (tak, ten Zachary Levi, który zna Kung-fu), z występującą w roli narratorki Kaley Cuoco (tak, tą Kaley Cuoco, zdolną ograć w Halo każdego fizyka) ma poważne przesłanie społeczne, skierowane do fanek gier, komiksów, sf i innych elementów „chłopackiej pop-kultury” – coraz częściej (i dzięki za to Mocy) będącej przedmiotem fascynacji pięknych Pań. I choć przedstawiony tu problem nie ma bezpośredniego związku z naszym ulubionym Mrocznym Lordem, to jednak samo występowanie metal bikini usprawiedliwia to nieco naciągane przyporządkowanie.  

Ps. A na koniec jeszcze mała premia dla miłośników Firefly.

JMD

Ludzkie oblicze Dartha Vadera – odsłona 1

Ludzkie oblicze Dartha Vadera – odsłona 2

Ludzkie oblicze Dartha Vadera – odsłona 3

Ludzkie oblicze Dartha Vadera – odsłona 4

Enslaved: Odyssey to the West jest świetną i, jak to zwykle z tego typu grami bywa, mocno niedocenioną produkcją. Historia inspirowana chińską powieścią „Wędrówka na Zachód” czy wydanym na PlayStation 2 ICO trafiła w gusta recenzentów zupełnie nie wzruszając graczy, co przybliża Enslaved do dziesięcioletniego już dzieła Fumito Uedy nie tylko przedstawieniem relacji pomiędzy dwójką bohaterów, ale także sprzedażową klapą.

O ICO społeczność graczy przypomniała sobie dopiero wraz z nadejściem Shadow of the Colossus. Teraz, na parę miesięcy przed reedycją dylogii w HD i trójwymiarze, gry Fumido Uedy przechodzą drugą młodość, co upodabnia te produkcje do innych, docenionych dopiero po latach utworów literackich i filmów. Czy Enslaved: Odyssey to the West czeka podobny los?

Czas pokaże – wydawca Namco-Bandai niezrażony słabą sprzedażą sugeruje kolejne części, zanim jednak doczekamy się oficjalnych zapowiedzi warto przyjrzeć się samemu Enslaved, może nie rewolucyjnej, ale na pewno jednej z bardziej oryginalnych gier ostatniego roku.

Jak sugeruje słowo „Enslaved”, gra jest inspirowana pochodzącą sprzed 4 wieków „Wędrówką na Zachód” chińskiego pisarza Wu Cheng’ena. Podobnie jak w literackim pierwowzorze, bohaterem tytułowej podróży został „król małp” (w grze w postaci muskularnego Monkey’a), wieprzek (Pigsy) i… powinien być mnich, tego Ninja Theory podmieniło jednak na kobietę, uroczą Trip. Dlaczego zdecydowano się na taki ruch? Twórcom chodziło o nawiązanie do ICO, przedstawienie całego spektrum uczuć i damsko-męskich, pokomplikowanych relacji. Nie bez znaczenia jest też portfolio developera Ninja Theory, które przy okazji prac nad Heavenly Sword wykreowało postać pięknej i charyzmatycznej Nariko.

Enslaved: Odyssey to the West pozwala nam śledzić losy Trip, Monkey’a i Pigsy’iego, nie jest to jednak nowość która wyróżniałaby Enslaved na tle konkurencji. Podobny motyw podróży pary bohaterów obserwowaliśmy we wspomnianym już ICO, „Wędrówka na Zachód” nie obca jest też Michaelowi Ancelowi i jego Beyond: Good & Evil. Jednak bardziej od relacji i motywacji bohaterów, Enslaved zachwyca wykreowanym światem. Nawiązując do książki Alana Weismana, „Światem bez nas”, który developer odwzorował z wyjątkowym wręcz rozmachem.

„Świat bez nas” to popularnonaukowa książka w której autor puszcza wodzę fantazji i zastanawia się, jakby wyglądała nasza planeta, gdyby z dnia na dzień zniknęli z niej ludzie. Weisman nie zaprząta sobie głowy przyczyną wymarcia gatunku homo sapiens. Przyjmuje ten fakt ze pewnik i punkt wyjścia do rozważań, jakby nasze miasta wyglądały za 10, 20, 100 czy w końcu tysiące lat. Ta niezmiernie ciekawa, poparta wywiadami ekspertów i przykładami z życia opowieść pozwala sobie wyobrazić tempo degradacji naszego otoczenia, na przykład popadnięcia w ruinę i zagarnięcia przez przyrodę Nowego Yorku. Enslaved, nie wymagając od odbiorców intelektualnej gimnastyki, pokazuje świat bez nas na ekranie telewizora.

Akcję Enslaved umiejscowiono w połowie XXII wieku i chociaż w wywiadach z developerami na temat inspiracji gry nie pada nazwisko Weismana, to wykreowany, zagarnięty przez przyrodę Nowy York jest niemal egranizacją książki, wizualizacją opisu degradacji Big Apple, zalewania miasta przez rzeki i wody gruntowe, porastania bujną roślinnością i odbudowy zrujnowanego przez człowieka ekosystemu. U Weismana istotną rolę odgrywają zwierzęta, w Enslaved ich nie ma, co można zrzucić na karb wszechobecnych Mechów strzelających do wszystkiego, co się rusza.

Enslaved nie jest pierwszą grą wideo gdzie twórcy odwzorowali postapokaliptyczny świat, dopiero im udało się jednak zwrócić na ten świat należytą uwagę. Fallout ze względu na atomowy rodowód nie ma zbyt wiele do powiedzenia w kwestii przyrody, pustkowia wbrew pozorom są tam też całkiem tłoczne. Zaglądając do pokrewnej branży filmowej mamy np. I Am Legend, linearna natura srebrnego ekranu nie pozwala jednak na swobodne podziwianie otoczenia, spychając je na dalszy plan, do roli barwnego tła walki z rzeszą potworów. W Enslaved odwrócono te relacje i chociaż w skórze Moneky’a często trzeba stawić czoła Mechom, to przez większość czasu we względnym spokoju pokonujemy opuszczone miasto, mogąc do woli cieszyć się widokami, podziwiać panoramę, co rusz zatrzymywać się przed bardziej interesującymi pomnikami przyrody.

Piękna od strony technicznej, porównywalna z najmocniejszymi konsolowymi produkcjami grafika robi wrażenie, jednak tym co przykuwa wzrok jest design Nowego Yorku. Poszarpane szkielety wieżowców, porośnięte budynki. Pokryte mchem ulice, liczne rozpadliny i rozlewiska. Najlepsze w Enslaved jest jednak to, że wyłączając pastelową kolorystykę, opuszczone miasto na prawdę tak może wyglądać. Dziś nowoczesne drapacze chmur w Enslaved są tylko cieniem dawnej świetności, całkiem nieźle trzymają się za to stare, kamienne budowle. W swojej książce wspominał o tym Weisman, Ninja Theory podobną regułę przyjęło w grze, co nie czyni z niej oczywiście produkcji dokumentalnej czy popularnonaukowej, ale na pewno wyróżnia od konkurencji i skłania do refleksji nad niezaspokojoną ekspansją naszego gatunku.

Regenerująca się w Enslaved przyroda podobnie jak dokładniejsze opisy ekosystemu u Weismana wywracają do góry nogami nasze postrzeganie świata i przypominają, kto tak naprawdę rządzi naszą planetą. Te ekologiczne wątki świetnie współgrają z warstwą psychologiczną, relacjami Trip ze współtowarzyszami czy w końcu z zaskakującym finałem pokazującym, że tytułowe „zniewolenie” nie dotyczy bynajmniej tylko elektronicznej opaski Monkey’a. Oprócz tego wszystkiego Enslaved jest po prostu świetną mieszanką platformówki i slashera (o czym zresztą mogli już się przekonać czytelnicy Technopolis).

Paweł Olszewski