„Heavy Rain” – recenzja gry

GRA, KTÓRA ZABŁĄDZIŁA

„Heavy Rain” to odważny projekt. Wypłynął z bezpiecznej przystani gier, miejsca, gdzie dominuje czerń i biel przeplatana rdzawymi plamami krwi. Złapał wiatr w żagle i ruszył w stronę stolicy marzeń – Hollywood. Coś jednak poszło nie tak, być może z winy kapitana, być może zbyt wielkiego ładunku. Teraz dryfuje gdzieś między skałami, zagubiony we mgle. Nie wie jak wrócić, a ziemia obiecana jest jeszcze daleko.

To interaktywny film – krzyczą jedni. To gra, która dotyka do żywego – twierdzą inni, ukradkiem ocierając łzy. Z czym więc mamy do czynienia? Jeszcze z grą czy z zupełnie nową jakością w kinematografii – filmem, który widz reżyseruje w trakcie oglądania?

Skoro kino jest dla twórców gier Świętym Graalem, do którego dążą jak rycerze z arturiańskiej sagi, produkcja bezpośrednio nawiązująca i czerpiąca z tego medium powinna być strawna dla krytyków filmowych.Zamiast dobrej fabuły otrzymaliśmy jednak pełen dziur logicznych scenariusz, nieprzekonujących bohaterów i słabo zarysowaną intrygę. Twórcy uznali chyba, że gracze tego nie zauważą, jeśli otrzymają odpowiednią dawkę okraszonej sadyzmem przemocy w stylu „Piły”. Obcinanie palców? Proszę bardzo. Czołganie po rozbitym szkle? Czemu nie. Oto mamy dojrzałą grę w myśl zasady, że im więcej przelanej krwi, przekleństw i okropności, tym produkt bardziej poważny i „życiowy”.

Głównego bohatera poznajemy w sielankowej scence rodzajowej. Dowiadujemy się z niej, że Ethan Mars jest architektem, pracuje w domu, kocha żonę i jest dobrym ojcem (nie dowiemy się o nim wiele więcej do końca gry). Chwilę później jesteśmy świadkami tragedii, jaka dotyka tę szczęśliwą dotąd rodzinę. W centrum handlowym dziesięcioletni Jason ginie Ethanowi z oczu, by chwilę później zginąć w wypadku.

Przenosimy się dwa lata w przyszłość. Po ulicach grasuje „Morderca z Origami”, który upodobał sobie zabijanie małych chłopców, zawsze stosując ten sam modus operandi. Wszyscy zostali utopieni w czasie trzech do pięciu dni od porwania. Przy ich zwłokach policja znajduje kwiat orchidei, a w zaciśniętych dłoniach – figurkę origami. Tymczasem wciąż obwiniający się o śmierć syna ojciec rozstał się z żoną, a z młodszym Shaunem nie może znaleźć wspólnego języka. Do tego ma poważne problemy psychiczne. Momentami traci przytomność, odzyskując ją w dziwnych miejscach, w rękach znajdując papierowe zwierzęta. Jakby tego było mało, w trakcie zabawy w niewyjaśnionych okolicznościach znika jego drugi syn. Jest oczywiste, że chłopak wpadł w ręce mordercy. Rozpoczyna się wyścig z czasem, w którym stawką jest życie Shauna. Początek niczym z przeciętnego kryminału. Rzuca się nam kilka tropów, pozostawia wiele tajemnic.

 

Na scenie pojawiają się kolejni bohaterowie. Młody agent FBI Norman, który specjalizuje się w tworzeniu profili osobowościowych przestępców, jest uzależniony od automatycznie odnajdującego dowody i poddającego je analizie zestawu do rozszerzonej rzeczywistości. Co ciekawe, ten rewolucyjny wynalazek ma niezbyt przyjemne skutki uboczne. Powoduje bowiem krwawienie z oczu, a przy nadużyciu śmierć. Aż dziw bierze, że został dopuszczony do użytku.

Nie wiadomo skąd pojawia się dziennikarka Madison. Dowiadujemy się o niej jedynie tyle, że cierpi na chroniczną bezsenność i budzi się zawsze o tej samej godzinie. Ciekawe, prawda? Szkoda tylko, że informacja ta niewykorzystana zostanie w dalszym ciągu fabuły, gdzie dziewczyna zamienia się w nieustraszoną łowczynię sensacji.

Poznajemy też prywatnego detektywa, Scotta Shelby’ego, byłego gliniarza, który postanowił pójść na swoje. Obecnie prowadzi śledztwo na zlecenie rodzin ofiar Mordercy z Origami. Cierpi na astmę, ma gołębie serce i potężne pokłady empatii. Istny anioł w prochowcu.

Bohaterowie działają oddzielnie, często nie spotykają się aż do finału. Ethan nieco się tu wyróżnia, ponieważ zamiast poszukiwać mordercy, zajmuje się spełnianiem jego chorych zachcianek. Otrzymał tajemniczą przesyłkę z zadaniami, które musi wykonać, jeśli chce zobaczyć syna żywego. Zamiast porozumieć się z policją, czy choćby z byłą żoną (która nie ma większego znaczenia dla fabuły, choć Shaun to także jej syn), podejmuje grę na ustalonych przez mordercę zasadach.

Zanim dojdziemy do finału, weźmiemy udział w wielu najzupełniej zbędnych dla fabuły scenach. Musimy uganiać się po mieszkaniu Madison podczas pościgu za wyimaginowanymi przestępcami albo brać udział w mało zrozumiałej wizji, jakiej doświadcza Ethan na dworcu kolejowym (choć w tym drugim przypadku częściowo tłumaczy go brak równowagi psychicznej i depresja, często objawiająca się lękiem przed innymi ludźmi, tłumem w szczególności).

Bohaterowie odrębnymi drogami dochodzą do podobnych wniosków. Jeśli uda im się przeżyć kilka niebezpiecznych spotkań, koniec końców odkrywają tożsamość mordercy. Historia nie rozwija się jednak z gracją klasycznych kryminałów, w których autor podrzuca poszlaki, myli tropy i bawi się z czytelnikiem. W „Heavy Rain” mamy do czynienia z rwaną narracją, w której nie wszystkie kolejne kroki bohaterów muszą znajdować logiczne wytłumaczenie. Co więcej, gdy wszystko staje się jasne, odkrywamy, że w opowieści są dziury i przekłamania. Zupełnie tak, jakby ktoś obejrzał kilkadziesiąt filmów o seryjnych mordercach, wybrał ulubione sceny, a następnie wymieszał je ze sobą, nie zważając na brak konsekwencji.

Jako film „Heavy Rain” byłby telewizyjną zapchajdziurą dla nocnych marków. Trudno mówić tu o rewolucji. Gdzie więc należy jej szukać? Może w nieortodoksyjnym podejściu do prowadzenia rozgrywki? Rozwiązanie, które sprawdziło się we wcześniejszej grze twórców „Heavy Rain”, „Fahrenheicie”, zostało tu rozbudowane, ale nie wyszło mu to na dobre. System opiera się na wciskaniu określonych, pokazanych na ekranie kombinacji klawiszy lub odpowiednim kręceniu gałką. Jeżeli dany symbol pojawia się nad szufladą, możemy domyślić się, że po wprowadzeniu pokazanej na nim kombinacji postać ją otworzy. Jeżeli na drzwiach od samochodu – usiądzie za kierownicą. Od naszego wyboru zależy, czy będziemy wchodzić w interakcję z wszystkimi możliwymi przedmiotami, czy tylko tymi, które wydadzą nam się istotne dla sprawy. Niektóre służą jedynie kreowaniu nastroju. Przykładowo w trakcie rozmowy możemy oprzeć się o szafkę albo usiąść obok naszego rozmówcy. Nie zmienia to niczego, ale daje nam poczucie większej kontroli nad bohaterem.

Niestety wrażenie to niszczą liczne momenty, w których symbole nie zdradzają nam, jaka czynność się za nimi kryje. Wybór staje się pozorny, ponieważ nie wybieramy tego, co chcielibyśmy zrobić, lecz jedynie jedną z nic nie mówiących nam opcji. To istotna wada gry teoretycznie polegającej głównie na podejmowaniu wyborów. Od tego, jak się zachowamy w pewnych kluczowych dla fabuły momentach, zależeć wszak będzie, jak potoczą się losy bohaterów i które z wielu zakończeń zobaczymy. Brak jasnych wskazówek sprawia, że zamiast czuć, że kierujemy postaciami, często odnosimy wrażenie, że nasza rola ogranicza się do rzucania kostką i sprawdzania, co z tego wyniknie.

Udział w scenach akcji w całości opiera się na QTE – wciskaniu pokazanych na ekranie przycisków. Mamy na to określony czas, więc musimy się spieszyć. Jeżeli nam się nie uda w jednym bądź kilku przypadkach, przebieg wydarzenia nieco się zmieni. Czasami możemy osiągnąć ten sam rezultat prawidłowo wykonując podane kombinacje, jak i nie radząc sobie z większością z nich. Innym razem jednak od wciśnięcia jednego przycisku może zależeć życie naszego bohatera. Jeśli zginie, historia toczy się dalej. Pominięte zostaną jedynie sceny z jego udziałem. W grze nie ma możliwości zapisu stanu, więc musimy liczyć się ze wszelkimi skutkami naszych działań.

Czasem można odnieść wrażenie, że niektóre kombinacje zostały dodane na siłę, by przerwać zbyt długie sekwencje filmowe. Tak jest przykładowo na samym początku, gdy bohater myje zęby, a my musimy potrząsać padem. Nijak nie oddaje to charakteru wykonywanej przez niego czynności, a jednocześnie przypomina bardziej grę na Wii niż dojrzałą produkcję, na jaką kreowany jest „Heavy Rain”.

Niezrozumiałe jest też wprowadzenia zamieszania do kwestii sterowania postacią. Intuicyjny i sprawdzony układ zastąpiono dość dziwaczną modyfikacją. Lewą gałką, która zwykle służy do przemieszczania się, rozglądamy się na boki, a chodzimy dopiero po wciśnięciu przycisku R2. Sprawia to, że zamiast czuć, iż kierujemy żywym człowiekiem, odnosimy wrażenie, że prowadzimy samochód. Jeśli nie wciśniemy gazu, nie pojedziemy. Niby drobna niedogodność, ale w połączeniu ze źle oznaczonymi czynnościami sprawia, że nie czujemy się odpowiedzialni za postępowanie bohatera. Nie identyfikujemy się z nim.

„Heavy Rain” eksploruje ciekawy kierunek rozwoju gier, pozwalający stworzyć prawdziwe interaktywne wideo. Niestety, jak to bywa w przypadku pierwszych, nieśmiałych prób, nie ustrzegł się wielu błędów. Twórcy, pragnąc za wszelką cenę stworzyć dojrzałą, realistyczną opowieść dla dorosłych, zaoferowali nam banalną historyjkę o seryjnym mordercy, którego motywy nie są do końca jasne nawet po zobaczeniu napisów końcowych. Odrapane budynki, skąpane w deszczu ulice, nastrojowa muzyka, dosadny język i przemoc to o wiele za mało, by dane dzieło uznać za dojrzałe. Zupełnie jakby reżyserem było dziecko, które zapoznało się z dziełami Finchera, ale bez zrozumienia treści, zapamiętało z seansu jedynie wrażenia estetyczne, i tylko o nie zadbało  w swoim dziele.

Mały stateczek „Heavy Rain” dryfuje wśród skał. Podtrzymywany przez hype nie zatonie, ale i nie dosięgnie swojego celu. Do wielkiego kina wiele mu brakuje, a od gier odpłynął za daleko.

Artur Falkowski

Ocena: 55% 0% 100% Zalety: Klimat mrocznego thillera; wiele możliwych zakończeń; realistyczne modele postaci. Wady: Mało spójna fabuła; słabo zarysowani bohaterowie; brak poczucia pełnej kontroli nad postaciami i ich wyborami; mało intuicyjne sterowanie. Dla rodziców: Gra otrzymała klasyfikację PEGI +18. Jest zdecydowanie przeznaczona dla odbiorców dorosłych, nie tylko ze względu na liczne sceny przemocy, ale też momentami niecenzuralne dialogi oraz nawiązania do spraw związanych z seksem. Heavy Rain, gra przygodowa/akcja na konsolę PS3, od lat 18 (PEGI 18+). Deweloper: Quantic Dream, Dystrybutor: Sony Polska; platforma: PS3; cena: 249 zł.